یکی از وظایف مهم والدین در قبال تحصیل فرزندان، راهنمایی و آگاهی بخشی به آن‌ها نسبت به احکام دینی دربارهٔ تحصیلی مدرسه، معلم، همکلاسی و ... است. خوب است اکنون‌که در آغاز سال تحصیلی قرار داریم، با تعدادی از پرسش‌ها و پاسخ‌های متداول درزمینهٔ احکام دانش‌آموزی آشنا شویم و فرزندانمان را به فراگیری و رعایت آن سفارش کنیم.
تقلب از رفیق
س: حکم تقلب در امتحان چیست؟
تقلب در امتحان جایز نیست.
س: اگر طرف مقابل با ما رفیق باشد و راضی به استفاده از نوشته‌اش باشد، حکم تقلب چگونه است؟
رضایت شخص مقابل هیچ تأثیری در حکم ندارد (و جایز نیست).
شطرنج در مدرسه
س: با توجه به اینکه در بسیاری از مدارس بازی شطرنج رواج دارد، آیا بازی با آن و شرکت در دوره‌های آموزشی آن جایز است؟
رهبر معظم انقلاب: اگر به نظر مکلف شطرنج در حال حاضر از آلات قمار محسوب نشود، در این صورت بازی با آن بدون شرط‌بندی اشکال ندارد و همچنین با فرض مذکور، آموزش آن‌هم بدون اشکال است.
ضایعات کارگاه مدرسه
س: در حین کارهای عملی در هنرستان و کارگاه، ضایعاتی ایجاد می‌شود. آیا دانش‌آموز مجاز به تصرف در این ضایعات هست؟ درصورتی‌که اگر ایشان استفاده نکنند آن را دور می‌ریزند، مسئله چه حکمی پیدا می‌کند؟
با کسب اجازه از مسئولین دبیرستان که در این زمینه اختیارات قانونی دارند، اشکالی ندارد.
خوراکی همکلاسی
س: استفاده از خوراکی دیگر دانش آموزان چگونه است؟
استفاده از آن‌ها بدون اجازه صاحبش جایز نیست.
تمسخر معلم‌ها
س: حکم تمسخر و تحقیر معلم در حضور یا غیاب ایشان چیست؟
تمسخر و تحقیر هیچ مسلمانی جایز نیست.
استفاده از وسایل کلاس
س: استفاده تفریحی و تضییع اموال و امکانات کلاس مانند گچ تخته و ماژیک توسط دانش آموزان ازنظر شرعی حکمش چیست؟
جایز نیست، مگر در مواردی که مقررات مدرسه به خاطر هدف معقولی اجازه می‌دهد.
غیبت از معلم
س: غیبت درباره مسئله‌هایی که اگر درباره آن‌ها غیبت نشود، مشکل حل نمی‌گردد، مثلاً درباره معلمی که خوب درس نمی‌دهد، چه حکمی دارد؟
بیان نقاط ضعف معلم، نزد مسئولان و یا در مقام مشورت اشکال ندارد. به‌طورکلی در مواردی که مصلحت غیبت اهم از مفسده آن باشند، غیبت حرام نیست.
پرسش پی‌درپی
س: دانش‌آموزی به خاطر تفهیم بیشتر درس، مرتب سؤال می‌کند و دیگر دانش آموزان از این وضع ناراحت‌اند. آیا واقعاً در این قضیه حقی از آنان و حتی معلم ضایع می‌شود؟
پرسش از معلم در کلاس به حد معمول و متعارف اشکالی ندارد، ولی پیش از آن اشکال دارد.
دختران در راه مدرسه
س: بعضی از دختران در هنگام رفتن به مدرسه یا برگشتن از آن، مسیر خیابان را با دوستان خود اختلاط می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که گاهی با صدای بلند و خنده همراه است که این کار موجب نگاه کردن جوانان نامحرم به آنان می‌شود؟ آیا این رفتار جایز است؟
رهبر معظم انقلاب: از هر کاری که موجب جلب توجه نامحرم شود، باید پرهیز نمود.
کدام رشته را انتخاب کنیم؟
س: امروز کدام یک از تخصص‌ها و رشته‌های علمی برای اسلام و مسلمین مفیدتر است تا دانش آموزان به‌قصد آن تحصیل کنند؟
رهبر معظم انقلاب: شایسته است علما، اساتید و دانشجویان دانشگاه‌ها به همه تخصصهای علمی مفیدی که موردنیاز مسلمانان است، اهتمام بورزند تا از اجانب به خصوص دشمنان اسلام و مسلمین بی‌نیاز شوند و تشخیص مفیدترین آن‌ها با مسئولین ذی‌ربط با در نظر گرفتن شرایط موجود می‌باشد.
درس یا روزه؟
س: گاهی به علت درس خواندن و امتحانات، ضعف و سستی بر دانش‌آموز غالب می‌شود؟ آیا می‌تواند روزه آن را بخورد؟
این گونه ضعف‌ها و سستیها تا حدودی لازمه روزه است و برای بعضی افراد پیش می‌آید و به جهت آن نمی‌توان روزه را خورد، ولی اگر ضعف به حدی برسد که تحمل آن بسیار سخت و مشکل باشد، خوردن آن مشکل ندارد.
معلم بدزبان
س: اگر معلمی مستمراً در حضور دیگر دانش آموزان الفاظ رکیک و قبیح به کار ببرد، نظر شرع مقدس اسلام و تکلیف دانش آموزان چیست؟
آیت الله صافی گلپایگانی: دانش آموزان باید طوری رفتار کنند که موجب خشم معلم نشوند و در مقام تلافی نسبت به معلم برنیایند و «جور استاد به ز مهر پدر» را رعایت نمایند. وظیفه مدیریت و مسئولان، اشراف بر جریان وضع تعلیم، تدریس و اخلاق و رفتار معلمان و اساتید و کلیه امور آموزشگاه است که اگر از این گونه بدزبانیها و نواقص و برخوردهایی که بر روحیه دانش آموزان و اخلاق آن‌ها اثر می‌گذارد مشاهده شود، باید به طور خصوصی و نه در برابر دانش آموزان، انعکاس سوء این برخوردها را به آن‌ها تذکر دهند و او را به حسن اخلاق و عفت زبان و حفظ شأن معلم توصیه نموده و در محیط آموزشی از این نواقص مصونیت دهند.
مدارس منحرف
س: فرستادن دانش آموزان به بعضی از مدرسه‌هایی که عقاید فاسد در آنجا تدریس می‌شود، با فرض تأثیر پذیرفتن آن‌ها از افکار، چه حکمی دارد؟
رهبر معظم انقلاب: اگر خوفی نسبت به عقاید دینی آنان نداشته باشد و ترویج باطل آن‌ها هم نباشد و آنان بتوانند از یادگیری مطالب فاسد و گمراه‌کننده دوری کنند، اشکالی ندارد.
منبع: ماهنامه خانه خوبان