آیا پدر فقط نقش مکمل مادر را در تربیت بچه‌ها دارد؛ یعنی چیزی در حد دستیار و کمک‌کار؟ روان شناسان عقیده دیگری دارند: پدر باید نقش خاص خودش را در خانواده ایفا کند، نقشی مستقل و مهم: «پدر بودن.»
پدران به شیوه‌هایی بر فرزندانشان تأثیر می‌گذارند که مادران توانایی آن را ندارند؛ مخصوصاً در حیطه‌هایی چون روابط کودک با همسالان و موفقیت در مدرسه
نقش مرد در خانواده
دکتر علیرضا شریفی یزدی، جامعه‌شناس خانواده و جوانان با اشاره به نقش‌های افراد می‌گوید: «منظور از نقش وظایف مورد انتظاری است که جامعه از فرد انتظار دارد. در حقیقت مراد و منظور از نقش مرد در خانواده ارزش‌ها، هنجارها و توقعاتی است که جامعه از مرد دارد و از طرف دیگر حقوق و آزادی عملی است که جامعه برای آن مرد یا همسرش قائل است.
به‌طورکلی جامعه یک دسته حقوق و اختیارات همراه نقش پدری به مرد داده است که بقیه اعضای خانواده از آن نقش برخوردار نیستند. پدر خانواده کلیه مسائل حقوقی مربوط به خانواده و فرزندان را به عهده دارد. او تصمیم‌گیرنده نهایی برای ازدواج دخترش است و سند ازدواج او را امضا می‌کند. او کلیه مسئولیت‌های خانوادگی را می‌بایست به دوش بکشد و این نقش حقوقی است که مرد در خانواده دارد.»
این جامعه‌شناس اضافه می‌کند: «اما وظایف پدرانه تنها جنبه حقوقی ندارد و او اختیارات و نقش‌های عرفی هم دارد که بالطبع وظایفی را هم به دنبال می‌آورد. برخی مردان به علت مسئولیت‌های حقوقی و عرفی سایر وظایفشان در خانه و در قبال خانواده را فراموش می‌کنند.»
درحالی‌که به لحاظ جامعه‌شناسی نقش‌ها، توقعات، اختیارات و انتظارات از مردان در دو دسته طبقه‌بندی می‌شود:
نیازهای اولیه: یکی از اولین وظایفی که برای مردان به لحاظ عرفی و حقوقی مطرح شده است تأمین نیازهای اقتصادی؛ خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت، آموزش اولیه و... است. این وظایف اگرچه از قدیم‌الایام مطرح بوده است اما به دلیل تغییر برخی نقش‌های اجتماعی و موقعیت‌های زندگی در دنیای مدرن، تنها نقش مردان در خانه نیست و بیشترین نقش را در تأمین نیازهای ثانویه خانواده بر عهده دارد.
نیازهای ثانویه: بر اساس نظریه مازلو همه آن پدیده‌هایی که در حوزه فکر، اندیشه، ایدئولوژی، اعتقادات و هنر می‌گنجد جزو نیازهای ثانویه هستند. در همه جوامع وقتی فرزندی به دنیا می‌آید یک نفر به‌عنوان پدر تأمین نیازهای اولیه او را بر عهده می‌گیرد و جامعه از او انتظار دارد تا نیازهای ثانویه فرزند و همسرش را نیز تأمین کند تا فرزندی که درنهایت تربیت می‌کند، از سلامت و تعادل روانی برخوردار باشد.
تعامل با فرزندان و پاسخ صحیح به اعتقادات آن‌ها جزو تأمین نیازهای ثانویه خانواده از سوی پدر است. پدر باید ارزش‌ها و هنجارهای دینی را به فرزندانش منتقل کند.
از طرف دیگر او باید تسلط و آشنایی با تکنولوژی و علوم روز داشته تا بتواند به‌طور تخصصی‌تر به سؤالات علمی پیش‌آمده برای فرزند، همسر و خانواده‌اش پاسخ دهد.
از دیگر وظایف ثانویه مرد در خانواده این است که فرزندان را برای ورود به یک زندگی مشترک با موفقیت آماده کند و در کنار آموزش‌های رسمی او می‌بایست به‌طور غیررسمی به‌گونه‌ای فرزندش را تربیت کند تا در آینده مادر، پدر یا همسری نیکو باشد. مهم‌ترین وظایف و نقش پدرانه و همسرانه در دنیای امروز برای مردان مسلح شدن آن‌ها به دانش‌هایی است که به اداره خانواده کمک می‌کند. چراکه جامعه‌شناسان هم پذیرفته‌اند که ریاست خانواده با مرد است و پدران امروز نیازمند آن هستند که در روز مطالبی را راجع به بهبود روابط با همسر و فرزندانشان بخوانند. البته نیاز نیست آن‌ها در این زمینه به تخصص‌های خاصی رو آورند بلکه مطالعه متون به زبان ساده نیز راهگشا است.
آن‌ها باید بدانند فقط نقش تأمین معاش ندارند و مهم‌ترین کارشان تربیت فرزند است. پدری که در دو نسل قبل روابط پدری و همسری آموزش دیده است و حالا در دنیای به‌ظاهر مدرن زندگی می‌کند باید فرزندی تربیت کند که تا 20 سال دیگر زندگی موفقی داشته باشد، بنابراین او چاره‌ای ندارد جز اینکه با دانش روز پیش رود.
دکتر شریفی یزدی اضافه می‌کند: «بیش از 90 درصد پدر و مادرها در ایفای این نقش دچار نقص هستند و 60 درصد آن‌ها تنها به تأمین نیازهای معنوی فرزندانشان می‌پردازند و کمتر از 10 درصد پدران هستند که به‌طور واقعی برای تربیت فرزند و چگونگی تعامل با آن به مطالعه و تحقیق می‌پردازند.»
منابع مقاله: نی‌نی سایت/ سایت آفتاب
منبع: سایت تبیان