آیه 21 سوره روم: «یکی از آیات او آن است که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید که در کنار او آرامش یافته و باهم انس گیرید و میان شما رأفت و مهربانی برقرار فرمود. به‌یقین در این امر برای مردمی که می‌اندیشند نشانه‌هایی است.»
مودت و رحمت در روابط و مناسبات خانوادگی نقش اساسی دارد و هر چه مودت و رحمت عمیق‌تر باشد زندگی خانوادگی از آرامش، لذت و رشد بیشتری برخوردار خواهد بود؛ البته مودت و رحمتی معتدل و معقول.
مودت از ماده «ودّ» به معنای دوست داشتن چیزی و آرزوی بقای آن است و تفاوت «مودت» با «محبت» در این است که مودت معلول و حاصل محبت و جلوه آن است. درواقع محبت علاقه و مودت اظهار علاقه است.
چون «مودت» مصدر بر وزن «مفعله» است، بر ثبات و دوام، قوت و شدت فعل دلالت دارد.
بنابراین «مودت» عبارت است از محبتی پایدار و ماندگار همراه با به‌کارگیری لوازم و وسایل که به ظهور آن بینجامد و علاقه‌های قلبی را آشکار سازد و «رحمت» مهربانی و رقتی است که مقتضی احسان و بخشش باشد.
هر چه مودت و رحمت عمیق‌تر باشد توان و تحمل افراد بیشتر می‌شود و هر چه انسان‌ها در مراتب کمال بالاتر روند و به مدارج والاتری از ایمان برسند مدت و رحمتشان نسبت به همسر و خانواده بیشتر جلوه می‌کند.
حدیث نبوی: هرگاه ایمان بنده‌ای زیاد شود، محبتش نسبت به زن (همسر) زیاد می‌شود.
در نگاه پیشوایان دین میان ایمان به خدا و دوست داشتن انسان‌ها به‌طورکلی و عشق و علاقه به همسر به‌طور ویژه رابطه تنگاتنگی است.
امام صادق (علیه‌السلام): «من گمان نمی‌کنم که مردی ایمانش افزون شود و محبتش به همسرش افزون نشود.»
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله): «وقتی مرد به همسر خود بامحبت می‌نگرد و یا زن به شوهر خود با مهربانی می‌نگرد، خداوند به دیده رحمت به آنان می‌نگرد.»
روابط محبت مدار در زندگی خانوادگی فضایی سالم، امن و پرنشاط برای زن و مرد و فرزندان فراهم می‌آورد و در چنین فضایی است که فرزندان نیز می‌آموزند که دوست بدارند، همان‌گونه که دوست داشته می‌شوند.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله): «نگاه پدر به فرزندش از روی محبت عبادت است.»
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) تأکید کرده است که مودت و رحمت در خانواده به زبان آید و در عمل ظهور داشته باشد و در رفتار خود را نشان دهد.
انسان در تمام مراحل زندگی‌اش نیازمند محبت و رحمت است اما در کودکی این نیاز شدیدتر است.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله): «کودکان را دوست بدارید و به ایشان مهر بورزید و چون به آنان وعده‌ای دادید، به وعده خود عمل کنید. آنان شما را روزی‌رسان خود می‌دانند.»
منبع: کتاب درس‌نامه اخلاق خانوادگی فصل «اصل مودت و رحمت»، آقای مصطفی دلشاد تهرانی