«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودتان و خانوادهٔ خویش را از آتشی که سوخت آن، مردم و سنگ‌هاست، حفظ کنید.» 1
هیچ پدر و مادری نیست که خانواده‌اش را در میان زبانه‌های آتش دنیا تنها رها کند و برای نجاتشان، کاری نکند.
قرآن کریم به مؤمنان هشدار می‌دهد که درباره نجات خانواده خود از آتش آخرت نیز، باید هشیار باشند! هشیاری پدر و مادر، به‌ویژه پدر، می‌تواند خانواده را به رنگ آسمان کند و از آتش سوزان قیامت برهاند؛ اما برای به رنگ آسمان شدن خانواده‌ها چه باید کرد؟
بینش‌افزایی
پدر و مادر گرامی! قلم و کاغذی بردارید و پاسخ خود را به این پرسش‌ها بنویسید: «از کجا آمده‌ایم؟»، «به کجا خواهیم رفت؟»، «باید و نبایدها و ارزش‌های زندگی ما چیست؟»، «برای تحقق باید و نبایدها و به دست آوردن ارزش‌ها چه باید کرد؟»، «آیا ما دراین‌باره وظیفه‌ای نسبت به خانواده خود داریم؟ اگر آری، آن‌ها کدام‌اند؟» شاید برای پاسخ‌دهی، به فرصت بیشتر، مطالعه و یا حتی مشاوره نیاز داشته باشید. این پاسخ‌ها سبب بینش‌افزایی می‌شود. برای پاسخ‌دهی عمیق‌تر، شناخت‌های زیر یاریگرند:
نخست باید کسی را بشناسیم که از همه حتی از رگ گردن به ما نزدیک‌تر است. 2
او کسی نیست جز «خداوند بزرگ». برای شناخت خدا نیز، باید آثار او را شناخت. آسمان‌ها، ستارگان، کهکشان‌ها، زمین و ... و عجایب آن‌ها، ما را با بزرگی خداوند بیشتر آشنا می‌کند. پیشنهاد می‌کنم بر آگاهی‌های خود درباره نجوم و شگفتی‌های آفرینش بیفزایید. این آگاهی‌ها به‌صورت ناهشیار، روح تسلیم و بندگی را در انسان ایجاد کرده و اراده ما را برای ساختن زندگی بر پایه معنویت، نیرومند خواهد کرد.
سپس باید درباره خانه‌ای آگاهی به دست آوریم که قرار است دیر یا زود با خانواده خود، یکی پس از دیگری به آن نقل‌مکان کنیم. جایی به نام «معاد». پس باید با کتاب‌های خوب معادشناسی که بزرگان دین (مانند شهید مطهری و شهید دستغیب) نوشته‌اند، چندوچون آن را بشناسیم. این آگاهی‌ها نیز، روحیه تسلیم را تقویت می‌کنند.
در ادامه باید واسطه‌های پیام را بشناسیم. واسطه‌هایی امین و دلسوز که پیام را از خداوند به ما می‌رسانند؛ یعنی باید درباره نبوت و امامت، شناخت بیشتری پیدا کنیم. این آگاهی‌ها، روح ولایت‌پذیری را در ما تقویت می‌کند و از این راه، روحیه پذیرش ولایت حق بر ما حاکم می‌شود، آموختن بحث‌های مربوط به ولایت‌فقیه در این زمینه لازم است. باید فروع دین را هم به‌طور کامل بشناسیم.
برای رسیدن به سیر بالا، پیشنهاد می‌کنم هر روز، زمانی را به مطالعه اختصاص دهید. اگر فرصت مطالعه ندارید، در ماشین خود به نوارهای سخنرانی مربوط به این موضوع گوش کنید. با پیگیری در اینترنت می‌توانید به سایت‌ها و نوارهای مرتبط دسترسی پیدا کنید.
انس‌گیری
با توجه به اصل «کلامکم نور» 3 از نور اهل‌بیت برای معنویت فضای خانه کمک بگیرید. کافی است روایت‌های کوتاه اهل‌بیت ولا را روی تابلویی بنویسید و تا یک هفته در برابر چشم همه باشد. سپس در پایان هفته در یک ساعت مقرر درباره مضمون نورانی آن حدیث با اعضای خانواده گفت‌وگو کنید. می‌توانید با حفظ روایت، با آن بیشتر انس بگیرید. بهتر است روایت‌هایی را برگزینید که با توجه به شرایط خانواده، کاربردی‌تر است. روایتی درباره معاشرت با دیگران، می‌تواند یک پیشنهاد باشد. می‌توانید انتخاب روایت را هر بار بر عهده یک عضو خانواده بگذارید و به‌جای خردسالان، خودتان انتخاب کنید. انتخاب آیه‌ای کوتاه با مضمون تربیتی، اعتقادی، اخلاقی نیز مفید است. مهم این است که اندیشه و نگاه شما با این آموزه‌های دینی مأنوس باشد؛ چراکه فکر انسان به چیزی مشغول می‌شود که می‌بیند و بهتر است چیزی ببینیم که نور است و به وجود مانور می‌بخشد. برای انس‌گیری بکوشید برنامه‌ای هفتگی برای حضور در مکان‌ها و مراسم مذهبی در حرم‌ها و امام‌زاده‌ها یا مسجدها و حسینیه‌ها و یا کانون‌های مذهبی داشته باشید. همچنین به برگزاری مناسبت‌های مذهبی در خانه بی‌تفاوت نباشید. اینکه در عیدها دست‌کم با بستن ریسه‌ای از چراغ‌های رنگی، خانه را تزئین کنید یا در شهادت‌ها با زدن پارچه‌ای سیاه، فضای خانه را حزن‌انگیز کنید، کاری پسندیده و نیکوست.
کلید نجات
بزرگان بسیاری درباره‌اش سخن گفته‌اند. برخی بزرگان، اصلاح تمام مسائل زندگی را به اصلاح آن وابسته می‌دانند. از مرحوم آیت‌الله قاضی در نقل شده است که اگر کسی آن را در اول وقت به‌جا آورد، کارش حل خواهد شد. این اکسیر و کلید نجات، چیزی نیست جز «نماز». راه‌حل تحقق معنویت و دین‌داری در یک خانواده، ساده است. داشتن حضور قلب و خواندن نماز در اول وقت. بکوشید خود و فرزندانتان، معنا و مفهوم نماز را درک کنید، نگذارید فرزندان به سن تکلیف برسند تا نمازخوان شوند؛ بلکه پیش از آن، حتماً آن‌ها را اندک‌اندک به نماز عادت دهید. نخست سجده را به او بیاموزید؛ سپس یک رکوع و دو سجده و بعد یک‌رکعت و در ادامه دو رکعت و بعد فقط نماز ظهر و سپس نماز ظهر و عصر و ... و سرانجام قضای نماز صبح در سنین پیش از بلوغ و بعد نماز صبح را مدتی قبل از بلوغ از او بخواهید.
راز نجات
یکی از اسباب تأثیرگذار در انحراف انسان‌ها، دنیاپرستی است. پرهیز از رنگی شدن به رنگ‌های گوناگون زندگی دنیا (مانند تجمل‌پرستی، رفاه‌طلبی افراطی و ثروت گرایی) مهم‌ترین راز نجات معنویت و دین‌داری در بازار دنیاست. بهترین و کم‌ضررترین مقدار دنیا، مقدار کفاف است؛ یعنی چندان‌که آبرو و آرامش دنیای انسان را فراهم سازد و آخرتش را آباد کند. پدر و مادری که هدفشان، تنها به دست آوردن ثروت و تجمل‌گرایی است تا جایی که نه‌تنها خود، بلکه فرزندانشان را نیز به این مسیر می‌کشانند، از فهم فلسفه اصلی زندگی چندروزه دنیا و امور معنوی محروم مانده‌اند. اگرچه برخی می‌گویند گرایش به معنویات، جزئی از فطرت انسان است، اما به گفته استاد قرائتی، اگر دهانهٔ ظرفی به‌طرف آسمان باشد، باران در آن وارد می‌شود؛ ولی اگر به‌طرف زمین قرار بگیرد، از نزولات آسمانی، بهره‌ای نخواهد برد؛ چنین است انسانی که دهانه روحش به‌سوی مادیات باشد. پیداست که از باران معنویت الهی، بی‌نصیب خواهد بود. 4
پی‌نوشت‌ها
1. تحریم، ۶.
۲. ق، ۱۶.
۳. زیارت جامعه کبیره.
۴. تفسیر نور، ج ۶، ص ۲۲۸.
منبع: ماهنامه خانه خوبان