به مناسبت هزار و دویست و هشتاد و هشتمین جشن تولد امام رضا (علیه‌السلام)
1. ارتباط فامیلی را حفظ کنید!
امروزه بیشتر ارتباطات، حالتی مجازی به خود گرفته‌اند درحالی‌که ما نیازمند دیدار یکدیگر و بودن در کنار هم هستیم. انسان امروزه باآنکه توانسته به دیگر کشورها سفر کند، مدعی است برای دیدار بستگان و همسایگان خود، وقتی ندارد. عده‌ای نیز مسائل اقتصادی را بهانه می‌کنند و گروهی دیگر، ناسازگار بودن روحیه خود با دیگران را برای قطع ارتباط، توجیه می‌آورند. دیدگاه امام رضا (علیه‌السلام) دراین‌باره شنیدنی است: «با خویشاوندانت هرچند به جرعه آبی باشد، ارتباط داشته باش. بهترین نوع پیوند خانوادگی، آن است که از رنجاندن اقوام پرهیز کنی».1
2. با اندکی توجه به دیگران، زندگی بهتری داشته باشید.
اگر از شما بپرسند بهترین زندگی از آنِ چه کسی است، پاسختان چیست؟ ملاک شما برای یک زندگی ایدئال کدام است؟ پاسخ شما هر چه باشد، خوب است با پاسخ دانای خاندان پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اندکی مقایسه شود. امام رضا (علیه‌السلام) به دوستان خود می‌فرمود:
بهترین زندگی را کسی دارد که زندگی شخص دیگری را نیز در سایه خویش نیکو و خوش دارد و بدترین زندگی برای کسی است که تنها خود را در زندگی اداره کند. بی‌شک، بدترین مردمان، کسی است که کمک و یاری‌اش را دریغ دارد و به‌تنهایی غذا بخورد و برده و زیردستش را شلاق بزند. قدر نعمت‌هایی را که در دست دارید، بدانید و مطمئن نباشید که همیشه برای شما باقی خواهد ماند. اگر از دستتان رفت، چه‌بسا برنگردد.2
3. از دارایی اندک و حلال خود لذت ببرید.
داشتن درآمد درست و مناسب، امری پسندیده و لازم برای یک زندگی آبرومندانه است، ولی متأسفانه، تب پول‌دار شدن در عده‌ای سبب شده است تا همه زندگی خود را وقف کار کنند. این گروه فراموش کرده‌اند که کار برای زندگی است، نه زندگی برای کار. زیاده‌روی در به دست آوردن پول، آن‌هم به هر قیمت ممکن سبب شده است تا بسیاری افراد از نعمت آرامش در زندگی، محروم بمانند. برای در امان بودن از چنین آسیبی، بجاست قدری در سفارش امام رضا (علیه‌السلام) اندیشه کنیم: «هر کس به مال حلال اندک قانع باشد، زندگی بر او آسان خواهد شد و خدای تعالی مشکلات زندگی و راه‌حل‌های آن را به او نشان می‌دهد و سرانجام با ایمانی سالم از دنیا به خانه آخرت خواهد رفت».3
4. پاکیزه و آراسته باشید.
روابط اجتماعی، بخشی از برنامه‌های روزانه ما را پر می‌سازد. هرکدام از ما در هر سن و موقعیتی، ناگزیر از برقراری ارتباط با دیگران هستیم. در این زمینه، توجه به نکاتی ریز در کنار رعایت دیگر مهارت‌های ارتباطی، می‌تواند حضور اجتماعی ما را جذاب‌تر کند. آراستگی و معطر بودن، از معیارهایی است که هم در ارتباطات فردی کاربرد دارد و هم در رابطه‌های اجتماعی. ازاین‌رو، در سفارشی از امام هشتم چنین آمده است:
«شایسته نیست هیچ‌گاه انسان عطر و بوی خوش را ترک کند و اگر در هر روز برایش ممکن نیست، دست‌کم یک روز در میان عطر بزند و اگر این مقدار هم نتواند، هفته‌ای یک‌بار یا در هر جمعه عطر بزند و این کار را ترک نکند». 4
5. در برابر وضعیت دیگران، بی‌توجه نباشید.
توجه به وضعیت دیگران، سبب افزایش رضایت از زندگی می‌شود و انسان‌ها را در محیطی سرشار از مهرورزی و صمیمیت، به شکوفایی سوق می‌دهد. در ترغیب به این مسئله، اسوه‌ای برای ما معرفی شده است که در اوج عزتمندی، از انجام دادن کارهایی که برایش ممکن بود، دریغ نمی‌ورزید تا نیازمندان را نقطه امیدی باشد. امام رضا (علیه‌السلام) در معرفی این الگوی رسیدگی به محرومان، می‌فرماید: «خداوند، ابراهیم (علیه‌السلام) را خلیل و دوست خود برگزید؛ زیرا هیچ حاجتمندی را بدون انجام دادن خواسته‌اش رد نمی‌کرد و از کسی هم جز خداوند عزوجل حاجتی نمی‌خواست».5
6. همراهان دینی خوبی برای یکدیگر باشید.
دوستی و همراهی کردن، یکی از دشوارترین کارها در دنیایی است که سودجویی، سراسر وجود آدم‌ها را فراگرفته است. در دوران کنونی، انسان خزیده در تاروپود خود که حاضر نیست دیوار تنهایی را بشکند و از تارهای مجازی تنیده به دور خود، خارج شود، نیازمند نصیحت‌گری است که کلام او تا اعماق جانش نفوذ کند و دلش را طراوتی نو بخشد. امام رضا (علیه‌السلام) همه پیروان خود را به دوستی واقعی و با برنامه پیشنهادی مشخص، فرامی‌خواند و در سفارشی معنوی می‌فرماید:
هر فرد، موظف است برادر دینی خود را از صمیم قلب دوست بدارد، ازنظر مالی به او کمک کند و در مقابل ستم دیگران، او را یاری دهد. مؤمن هرگز به برادر دینی خود ستم نمی‌کند، او را فریب نمی‌دهد، به او خیانت نمی‌کند و غیبت او را روا نمی‌دارد... 6
7. کلیدهای زندگی لذت‌بخش را به یاد داشته باشید.
از خوراک خود کم کنید تا بدنی سالم و مقاوم در برابر بیماری داشته باشید.7
خسیس و حسود نباشید. هیچ خسیسی طعم آرامش و هیچ حسودی طعم لذت از زندگی را نخواهد چشید.8
خاموشی و سکوت، یکی از درهای حکمت است. خاموشی، محبت آورد و راهنمای پر خیری است.9
هم‌نشینی با بدان، موجب بدگمانی به نیکان است.10
شما که نمی‌توانید مردم را با دارایی خود راضی کنید، پس بکوشید تا با روی خوش و خوی نیکو، خشنودشان سازید.11
بر حق شکیبا باشید، اگرچه تلخ و ناگوار باشد.12
آن‌کس که زمانه را سرزنش کند، سرزنشش به طول می‌انجامد.13
عفو، آن زمان پسندیده است که با سرزنش و ملامت همراه نباشد.14
کیفر ناشکری، سریع‌تر از عقوبت دیگر گناهان است.15
امام مهربان، دوست، امین و دلسوز امت و همانند مادری است که عاشقانه به خردسال خود عشق می‌ورزد.16
8. اللّهمّ عَجِّلْ لِوَلیک الْفَرَجْ
فرهنگ یاد کردن از مهدی موعود و آموزش دیگران به احترام و دعا برای آن حضرت، از دیرباز در دستور کار معصومان (علیهم‌السلام) بوده است تا مردمان دوره ما را در این مسئله، حیران و سرگشته رها نسازند. امام رضا (علیه‌السلام) در یکی از مجالس خراسان، با شنیدن نام «قائم» به پا خاست و دست مبارکش را بر سر نهاد و فرمود: «خدایا فرجش را نزدیک و ظهورش را آسان گردان».17
1. حسن‌بن‌علی‌بن‌شعبه حرانی، تحف العقول، سخنان امام رضا (علیه‌السلام).
2. همان.
3. اعیان الشیعه، ج 4، ص 28.
4. شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا 7، ج 1، ص 570.
5. دادگستر جهان، ص 25؛ الزام الناصب، ص 81.
6. همان، ج 59، ص 142.
7. اعیان الشیعه، ج 4، ص 28.
8. تحف العقول، سخنان امام رضا (علیه‌السلام).
9. هشتادوهشت کلام از هشتمین امام، به کوشش: حسین حائری، ص 96.
10. همان، ص 43.
11. همان، ص 55.
12. همان، ص 53.
13. همان، ص 73.
14. همان، ص 70.
15. سید محمد حسینی قزوینی، در حریم طوس، ص 247.
16. محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 74، ص 333.
17. همان، ج 2، ص 389
منبع: مجله اشارات