مهمترین سندی که در مورد پوشش زن ایرانی در دوره ساسانی وجود دارد، موزاییکهای بیشاپور است که دو تکه از آن در موزه ایران باستان و دیگری در موزه لوور نگهداری میشود. در این نقاشیها، زنان رامشگر و خنیاگر که حاضران مجلس شاهانهای را سرگرم میکنند، پیراهنی دربر دارند که تن را کاملاً میپوشاند ولی موهای این زنان کاملاً پیداست و در نقاشی دیگر شاهدخت یا اشرافزادهای که سرگرم تماشای نمایش است و خود را باد میزند لباسی اندرونی و بازدارد.
بررسی نقوش سنگی و طرحهایی از چندین بشقاب باستانی نشان میدهد که بانوان ساسانی پیراهنی بلند با آستین یا بدون آستین، پرچین و گشاد میپوشیدهاند و آن را با نواری در زیر سینه مانند زنان اشکانی جمع میکردند، از طرز قلمزنی و چین سازی پیراهن و دامن پیداست که در انتهای دامن بر پشت پا، پارچهای اضافه و پرچین به آن دوختهاند یقه پیراهن آنان اغلب گرد ولی یقه جلوباز تا پایینتر از سینه نیز دیده میشود زنان ساسانی گاهی چادر گشاد و پرچین سر میکردند که تا ساق پا میرسیده است. در زمان ساسانیان همچون دوران پیش از آن، زنان از چادر بهعنوان پوشاک رو استفاده میکردند و در زیر آن پیراهنی میپوشیدهاند.
زنان ساسانی
همچنین در این دوره پوشاندن صورت با نقاب نیز در میان زنان ایرانی وجود داشته است.
از عمده سربندهای ساسانی میتوان از کلاهی بلند یا گرد نام برد که به سبک پارتها با حفاظ گردن یا بدون آن است و گاه توسط نوارهایی بلند و باریک گره میخورد و تزیین میگردید. از زینتهای رایج دوران ساسانی، باید به گردن آویزههای پهن ساده یا مزین اشاره کرد و از عمده رنگهای موردپسند مردم در این دوره میتوان از سرخ، آبی آسمانی و سبز نام برد. لباس زنان این دوره تونیک بلندی بود که میتوانست آستینبلند یا بیآستین باشد که گاهی با کمر پوشیده میشده است. زنان این دوره از پیراهنی آستین و تنگ همراه با قطعهای حلقوی و لخت تا زیر ساقها را میپوشانده، استفاده میکردهاند که جنس پارچههای جلوی سینه و پاچهها با جنس پارچه آستینها و شانه، متفاوت بوده است. برخی از این پیراهنها دارای تزیینات نواری شکل در زیر بازو و نیز بر دور گردن بودهاند. طرح پارچهها بهصورت طرحهای پرنقشونگار و هندسی، یا بهصورت گلدوزی شده بوده است.
در دوران ساسانی تمام لباسها دارای آستینبلند است (درحالیکه زنان مادی و ایلامی آستینکوتاه رسم بوده است) ولی در عصر ساسانی تمام زنهای متشخص لباس آستینبلند میپوشیدند.
منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی