حجت اسلام و المسلمین مرحوم سید احمد خمینی
در مباحث مربوط به اندیشههای اقتصادی حضرت امام خمینی (سلاماللهعلیه) گاهی بحث از سیاستهای اقتصادی میشود و از این سیاستها بهعنوان اندیشه ناب اقتصادی یاد میشود. گاهی مسائل اقتصادی را از طرف حضرت امام بهگونهای مطرح میکنند که همه فقها بر آن اذعان دارند و هیچ امتیازی بین امام و سایر فقهای عظیمالشأن نیست، ولی چون امام زمینه پیدا کردند، بازگو فرمودهاند. البته این مسئله اشکالی ندارد که اندیشه امام مانند سایر فقها باشد ولی اگر اینگونه باشد، معضل در کتابهای فقهی تشریح شده و خیلی از این سیاستهای اقتصادی نهتنها امام که حتی مبارزین و آزادی خواهان هم عنوان کردهاند؛ مثلاً هرکسی که آزادیخواه باشد نمیخواهد وابسته به شرق و غرب باشد و میخواهد مستقل زندگی کند.
هر عاقلی میخواهد خودکفا باشد و نیازمند به غیر نباشد. البته اینکه چه راههایی را باید طی کرد و چگونه با جهان باید برخورد شود تا دچار وابستگی نشویم یا چه برخوردهایی را باید با صاحبان قدرت نمود تا زودتر به خود کافی رسید به معنای اندیشه اقتصادی نیست، بلکه روش رسیدن به خودکفایی است.
بیشتر نوشتههایی که اینجانب درباره اقتصاد اسلامی از دیدگاه امام (سلاماللهعلیه) مطالعه میکنم از این سنخ هستند که به نوشتهها یا گفتارهایی از ایشان استناد میشود و بعد طرف حرفهای خودش را میزند. مثلاً امام (سلاماللهعلیه) در وصیتنامه سیاسی- الهی میفرمایند: «باید هوشیار و بیدار و آگاه و مراقب باشید که سیاست بازان پیوسته به غرب و شرق با وسوسه های شیطانی، شما را به سوی این چپاولگران بین المللی نکشند و با اراده مصمم و فعالیت و پشتکار خود به رفع وابستگی ها قیام کنید و بدانید که نژاد آریا و عرب از نژاد اروپا و آمریکا و شوروی کم ندارد و اگر خود را بیابد و چشمداشت به غیر خود نداشته باشد، در دراز مدت قدرت همه کار و ساختن همه چیز را دارد.» بعد میفرماید: «بر دولت ها و دست اندرکاران است چه در نسل حاضر چه در نسل های آینده که از متخصصین خود قدردانی کنند و آنان را با کمک های مادی و معنوی تشویق به کار نمایند و از ورود کالاهای مصرف ساز و خانه برانداز جلوگیری نمایند. غرب جز تباهی شما و اغفال تان از سرنوشت کشورتان و چاپیدن ذخایر شما و به بند استعمار و ننگ وابستگی کشیدن تان و مصرفی نمودن تان به چیزی دیگری فکرنمی کند.»
یا در یک نوشته دیگر دیدم که با تکیه بر گفتههای امام (سلاماللهعلیه) درباره مبارزه با وابستگی نظامی، خطاب به ارتشیان امام فرمودند: «بدانید مادام که در صنایع پیشرفته، دست خود را پیش دیگران دراز کنید و به در یوزگی عمر خود را بگذرانید، قدرت ابتکار و پیشرفت در اختراعات در شما شکوفا نخواهد شد و به خوبی و عینیت دیدید که در این مدت کوتاه پس از تحریم اقتصادی، همان ها که از ساختن هر چیز خود را عاجز می دیدند و از راه انداختن کارخانه ها آنان را مأیوس می نمودند افکار خود را به کار بستند و بسیاری از احتیاجات ارتش و کارخانه ها را خود رفع نمودند و این جنگ و تحریم های اقتصادی و اخراج کارشناسان خارجی تحفه ای الهی بود که ما از آن غافل بودیم. اکنون که اگر دولت و ارتش کالاهای جهانخواران را خود تحریم کنند و به کوشش و سعی در راه ابتکار بیفزایند امید است که کشور خود کفا شود.»