این‌ها ملاک‌های برتری دختران است؟!
برحسب آنچه از هدایت‌های قرآنی، روایات شریفه، احادیث متواتره و سیره مسلمین استفاده می‌شود، دختر نمونه دختری است که به صفات ده‌گانه ارزشی اسلامی‌که در سوره احزاب آیه 35 بیان‌شده آراسته و حجاب و پوشش کامل اسلامی‌داشته باشد ...
دختر نمونه و نخبه کیست؟ آیا داشتن شغل و یا مدرک دانشگاهی از ملاک‌های برتری دختران است؟ آیا داشتن حجاب و پوشش از معیارهای انتخاب دختر نمونه است؟
آیا قهرمانی در رشته‌های ورزشی می‌تواند ملاک صحیحی برای انتخاب دختر نمونه باشد؟
برحسب آنچه از هدایت‌های قرآنی، روایات شریفه، احادیث متواتره و سیره مسلمین استفاده می‌شود، دختر نمونه دختری است که به صفات ده‌گانه ارزشی اسلامی‌که در سوره احزاب آیه 35 بیان‌شده آراسته و حجاب و پوشش کامل اسلامی‌داشته باشد و در برنامه‌ها و مسابقاتی که معرض نظر نامحرمان و بداندیشان قرار می‌گیرد شرکت ننماید و عفت، کرامت و مقام و منزلت بالایی را که اسلام برای بانوان شناخته است، حفظ نماید. (لطف‌الله صافی/29 شوال المکرم)
نگرشی بر آیه 35 احزاب
إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤمِنِینَ وَالْمُؤمِنَاتِ وَالْقَانِتِینَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِینَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِینَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِینَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِینَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِینَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاکرِینَ اللَّهَ کثِیرًا وَالذَّاکرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِیمًا:
به‌یقین مردان مسلمان و زنان مسلمان (که شهادتین را گفته و عملاً تسلیم دین شده‌اند) و مردان مؤمن و زنان مؤمن (که اعتقاد قلبی به اصول و فروع اسلام پیدا کرده‌اند) و مردان مطیع و خاضع و زنان مطیع و خاضع و مردان راست‌گو و زنان راست‌گو و مردان صابر و شکیبا و زنان صابر و شکیبا و مردان فروتن از درون قلب و زنان فروتن از درون قلب و مردان صدقه‌دهنده و زنان صدقه‌دهنده و مردان روزه‌دار و زنان روزه‌دار و مردان حافظ شهوات و زنان حافظ شهوات و مردان بسیار یادکننده خدا و زنان یادکننده، خداوند برای همه آنان آمرزش و پاداشی بزرگ آماده کرده است.
شأن نزول
جمعی از مفسران گفته‌اند: هنگامی‌که «اسماءبنت‌عمیس» همسر «جعفر‌بن‌ابیطالب» با شوهرش از «حبشه» بازگشت، به دیدن همسران پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) آمد، یکی از نخستین سؤالاتی که مطرح کرد، این بود: آیا چیزی از آیات قرآن درباره زنان نازل شده است؟ آن‌ها در پاسخ گفتند: نه!
«اسماء» به خدمت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) آمده عرض کرد: «ای رسول خدا، جنس زن گرفتار خسران و زیان است»! پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) فرمود: «چرا»؟
عرض کرد: «به خاطر این‌که در اسلام و قرآن فضیلتی درباره آن‌ها همانند مردان نیامده است».
اینجا بود که آیه فوق نازل شد (و به آن‌ها اطمینان داد که زن و مرد در پیشگاه خدا ازنظر قرب و منزلت یکسان‌اند، مهم آن است که ازنظر اعتقاد و عمل و اخلاق اسلامی‌واجد فضیلت باشند).
شخصیت و ارزش مقام زن در اسلام
در آیه موردبحث، سخنی جامع و پرمحتوا درباره همه زنان و مردان و صفات برجسته آن‌ها، بیان شده است و ضمن برشمردن ده وصف از اوصاف اعتقادی و اخلاقی و عملی آنان، پاداش عظیم آن‌ها را در پایان آیه برشمرده است.
الف) بخشی از این اوصاف ده‌گانه از مراحل ایمان سخن می‌گوید (اقرار به زبان، تصدیق به قلب و جنان و عمل به ارکان).
ب) قسمت دیگری، پیرامون کنترل زبان و شکم و شهوت جنسی که سه عامل سرنوشت‌ساز در زندگی و اخلاق انسان‌ها می‌باشد بحث می‌کند.
ج) و در بخش دیگری از مسئله حمایت از محرومان و ایستادگی در برابر حوادث سخت و سنگین، یعنی صبر که ریشه ایمان است و سرانجام از عامل تداوم این صفات، یعنی ذکر پروردگار، سخن به میان می‌آورد.
1- می‌گوید: «مردان مسلمان و زنان مسلمان» (إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِماتِ).
2- «و مردان مؤمن و زنان مؤمنه» (وَ الْمُؤمِنِینَ وَ الْمُؤمِناتِ).
3- «و مردانی که مطیع فرمان خدا هستند و زنانی که از فرمان حق اطاعت می‌کنند» (وَ الْقانِتِینَ وَ الْقانِتاتِ).
«قانِت» از ماده «قنوت» چنان‌که قبلاً هم گفته‌ایم، به معنی اطاعت توأم با خضوع است، اطاعتی که از ایمان و اعتقاد سر زند و این اشاره به جنبه‌های عملی و آثار ایمان می‌باشد.
4- سپس، به یکی دیگر از مهم‌ترین صفات مؤمنان راستین، یعنی حفظ زبان پرداخته می‌گوید: «و مردان راست‌گو و زنان راست‌گو» (وَ الصّادِقِینَ وَ الصّادِقاتِ).
از روایات اسلامی‌استفاده می‌شود که: استقامت و درستی ایمان انسان، به استقامت و درستی زبان او است: لایسْتَقِیمُ اِیمانُ امْرِء حَتّی یسْتَقِیمَ قَلْبُهُ، وَ لایسْتَقِیمُ قَلْبُهُ حَتّی یسْتَقِیمَ لِسانُهُ: «ایمان انسان به‌درستی نمی‌گراید تا قلبش درست شود، و قلبش درست نمی‌شود تا زبانش درست شود»! («محجة البیضاء»، جلد 5، صفحه 193.)
5- و ازآنجاکه ریشه ایمان، صبر و شکیبایی در مقابل مشکلات است و نقش آن در معنویات انسان، همچون نقش «سر» است در برابر «تن»، پنجمین وصف آن‌ها را این‌گونه بازگو می‌کند: «و مردان صابر و شکیبا و زنان صابر و شکیبا» (وَ الصّابِرِینَ وَ الصّابِراتِ).
6- از طرفی می‌دانیم، یکی از بدترین آفات اخلاقی، کبر و غرور و حب جاه است و نقطه مقابل آن «خشوع»، لذا در ششمین توصیف می‌فرماید: «و مردان با خشوع و زنان با خشوع» (وَ الْخاشِعِینَ وَ الْخاشِعاتِ).
7- گذشته از حب جاه، حب مال، نیز آفت بزرگی است و اسارت در چنگال آن، اسارتی است دردناک و نقطه مقابل آن انفاق و کمک کردن به نیازمندان است، لذا در هفتمین توصیف می‌گوید: «و مردان انفاق گر و زنان انفاق کننده» (وَ الْمُتَصَدِّقِینَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ).
8- سه چیز است که اگر انسان از شر آن در امان بماند، از بسیاری از شرور و آفات اخلاقی در امان است، زبان و شکم و شهوت جنسی، به قسمت اول در چهارمین توصیف اشاره شد، اما به قسمت دوم و سوم در هشتمین و نهمین وصف مؤمنان راستین اشاره کرده، می‌گوید: «و مردانی که روزه می‌دارند و زنانی که روزه می‌دارند» (وَ الصّائِمِینَ وَ الصّائِماتِ).
9- «و مردانی که دامان خود را از آلودگی به بی‌عفتی حفظ می‌کنند، و زنانی که عفیف و پاکند» (وَ الْحافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ).
10- سرانجام به دهمین و آخرین صفت که تداوم تمام اوصاف پیشین، به آن بستگی دارد پرداخته می‌گوید: «و مردانی که بسیار به یاد خدا هستند، و زنانی که بسیار یاد خدا می‌کنند» (وَ الذّاکرِینَ اللهَ کثِیراً وَ الذّاکراتِ).
آری، آن‌ها با یاد خدا درهرحال و در هر شرایط، پرده‌های غفلت و بی‌خبری را از قلب خود کنار می‌زنند، وسوسه‌ها و همزات شیاطین را دور می‌سازند و اگر لغزشی از آنان سر زده، فوراً در مقام جبران برمی‌آیند تا از صراط مستقیم الهی فاصله نگیرند.
منظور از «ذکر کثیر» چیست؟
در روایات اسلامی‌و کلمات مفسرین، تفسیرهای گوناگونی ذکر شده که ظاهراً همه از قبیل ذکر مصداق است و مفهوم وسیع این کلمه، شامل همه آن‌ها می‌شود.
ازجمله در حدیثی از پیغمبر گرامی‌اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) می‌خوانیم: إِذَا أَیقَظَ الرَّجُلُ أَهْلَهُ مِنَ اللَّیلِ فَتَوَضَّئا وَ صَلَّیا، کتباً مِنَ الذَّاکرِینَ اللَّهَ کثِیراً وَ الذَّاکرَاتِ: «هنگامی‌که مرد همسرش را شبانگاه بیدار کند و هر دو وضو بگیرند و نماز (شب) بخوانند از مردان و زنانی خواهند بود که بسیار یاد خدا می‌کنند». («مجمع البیان»، جلد 8، صفحه 358 و تفسیر «قرطبی»، ذیل آیه موردبحث.)
و در حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) می‌خوانیم: «هر کس تسبیح فاطمه زهراء (علیهاالسلام) را در شب بگوید، مشمول این آیه است». («مجمع البیان»، جلد 8، صفحه 358.)
بعضی از مفسران گفته‌اند: «ذکر کثیر» آن است که در حال قیام و قعود و به هنگامی‌که به بستر می‌رود یاد خدا کند.
اما به‌هرحال، ذکر نشانه فکر است و فکر مقدمه عمل، هدف، هرگز ذکر خالی از فکر و عمل نیست.
به امید آنکه همهٔ زنان و مردان جامعه این آیه نورانی را در قلب‌هایشان حفظ کرده و با عمل‌هایشان جامعه را نورانی کنند.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی