او در سال ۱۳۱۵ (هجری قمری) در نجف به دنیا آمد. پدرش سید شمس‌الدین محمود مرعشی از بزرگان فقهای دوران خود بود. سید شهاب‌الدین پس از فراگیری مقدمات علوم اسلامی، در نجف، در درس خارج فقه و اصول آقا ضیاء عراقی، شیخ احمد کاشف‌الغطا حاضر شد و از محضر آنان بهره‌های فراوان برد. او در طول زندگی با عالم متقی حضرت آیت‌الله حاج سید محمدتقی غضنفری خوانساری مراوده علمی داشت و از وجود ایشان استفاده می‌برد.
او در ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد نائل آمد. مرعشی نجفی در نجف، کاظمین، کربلا، سامرا، قم، تهران و کرمانشاه تحصیل کرد و از محضر استادانی چون میرزا ابوالحسن طباطبائی بروجردی، حاج شیخ مرتضی طالقانی، شیخ عبدالکریم حائری یزدی استفاده برد. او از برخی از مراجع عظام تقلید اجازه اجتهاد دریافت کردند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: آقا ضیاء عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، شیخ عبدالکریم حائری یزدی و علامی کرمانشاهی (از شاگردان آخوند خراسانی).
شاگردان و برخی از اجازه روایی گرفتگان از او
در طول بیش از هفتادسال تدریس در حوزه علمیه قم، شاگردان زیادی تربیت کرد که از آن جمله‌اند: سید محمود طالقانی، مرتضی مطهری، محمد مفتح، سید مهدی غضنفری خوانساری، سید محمدهادی غضنفری خوانساری، محمدرضا مهدوی کنی، محمد صدوقی. عده زیادی از دانشمندان و علمای شیعه از او اجازه روایت دارند که برخی از آنان عبارت‌اند: سید مهدی لاجوردی، شیخ محمدرضا طبسی نجفی، سید عزیز الله امامت، سید محمود مرعشی، رضا استادی، محمدامین پورامینی، سید عباس کاشانی، سید محمدرضا حسینی جلالی، سید عادل علوی، سید علی بن الحسین علوی و..
برخی فعالیت‌ها
تأسیس مدارس علمیه یکی از فعالیت‌های وی بوده که مدرسه مهدیه، مدرسه شهابیه ازجمله آن‌هاست.
مرعشی نجفی هرگز نتوانست به زیارت کعبه مشرف شود و می‌گفت: استطاعت و تمکن مالی که لازمه وجوب تشرف به خانه خداوند کریم است، ندارم. (چون تمام درآمد خود را صرف خرید کتب می‌کرد)
کتابخانه
کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های کشور و در ردیف کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه آستان قدس رضوی است. این کتابخانه هم‌اکنون بیش از ۲۵۰۰۰۰ جلد کتاب چاپی و ۲۵۰۰۰ جلد کتاب خطی دارد. او در طول عمرش بیش از یک‌صد و چهل‌وهشت کتاب، رساله و مقاله به رشته تحریر درآورد که شمار بسیاری از آن‌ها هنوز به چاپ نرسیده‌اند.
آثار
کتاب «مشجرات آل رسول الله الاکرام» یا «مشجرات الهاشمیین» و «ملحقات الاحقاق» از مهم‌ترین آثار چاپ شده مرعشی نجفی است. او بر ای نوشتن برخی کتب خود به کشورهای مختلفی سفر کرد و با دانشمندان و علمای ادیان مختلف به گفتگو نشست.
دیدگاه‌های سیاسی
مرعشی نجفی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۶۴ در کنار سید محمدکاظم شریعتمداری و سید صادق روحانی یکی از سه مرجع تقلیدی بود که از شرکت در انتخابات خودداری کرد. دلیل این اقدام در رسانه‌های بین‌المللی آن زمان اعتراض به رد صلاحیت مهدی بازرگان برای شرکت در انتخابات اعلام شده بود. [۱]
پی‌نوشت:
1. خاطرات هاشمی رفسنجانی،