مشمول رحمت الهی واقع‌شدن
﴿لو لا تستغفرون الله لعلکم ترحمون﴾(سوره نمل، آیه 46)
چرا از پیشگاه خدا تقاضای آمرزش گناهان خویش نمی‌کنید تا مشمول رحمت او واقع شوید؟
این آیه به دنبال تقاضای قوم صالح (علیه‌السلام) برای نزول عذاب الهی بر آن‌ها نازل شده است؛ چون آن‌ها به حضرت صالح (علیه‌السلام) می‌گفتند: «تو اگر راست می گویی چرا مجازات الهی دامان ما را نمی گیرد؟» (سوره اعراف، آیه 77)
حضرت صالح این‌چنین پاسخ دادند: «چرا تمام فکر خود را روی فرارسیدن عذاب الهی متمرکز می کنید؟ حال آنکه اگر عذاب الهی شما را فراگیرد به حیاتتان خاتمه می دهد و مجالی برای ایمان باقی نخواهد ماند؛بیایید گفتار مرا در برکات و رحمت الهی که در سایه ایمان به شما می رسد بیازمایید.»
به دست آوردن ثروت و قدرت
﴿و یا قوم استغفروا ربکم ثم توبوا الیه یرسل السماء علیکم مدرارا و یزدکم قوة الی قوّتکم و لا تتولّوا مجرمین﴾(سوره هود، آیه 52)
[و هود (علیه‌السلام) ادامه داد] ای قوم من از پروردگارتان طلب آمرزش کنید؛ سپس به‌سوی او بازگردید و توبه نمایید تا او از آسمان، پی‌درپی بر شما باران بفرستد [چنانکه گویی همه آسمان در حال ریزش است] و نیرویی بر نیروی شما بیفزاید؛ و از (راه حق) به خاطر گناهانتان روی برنتابید.
در این آیه بارش باران پی‌درپی موجب و مظهر ثروت است چراکه خشک‌سالی تمام باغ‌ها و بوستان‌ها را خشک می‌کند و چهارپایان هم تلف می‌شوند و ازنظر مالی ضرر هنگفتی به آن منطقه وارد می‌شود.
و در ادامه آیه ﴿یزدکم قوة الی قوتکم﴾ اشاره به افزایش هرگونه نیروی مادی و معنوی دارد.
فزونی اموال، فزونی فرزندان، باغ‌های پربرکت و نهرهای آب جاری
در آیات 10، 11، 12 سوره نوح به شش نعمت که در اثر استغفار به دست می‌آید اشاره شده است که یکی از آن‌ها معنوی است و آن بخشودگی گناهان است و پنج نعمت مادی شامل ریزش باران مفید، فزونی اموال، فزونی فرزندان (سرمایه انسانی)، باغ‌های پربرکت و نهرهای آب جاری که نعمت باران در آیه 52 سوره هود اشاره شده بود.
زندگی دل‌نشین در دنیا
﴿و ان استغفروا ربکم ثم توبوا الیه یمتعکم متاعا حسنا…﴾(سوره هود، آیه 3)
و از پروردگارتان طلب مغفرت کنید و به‌سوی او بازگردید تا شما را به بهره‌ای نیکو تا مدتی معین (که عمر دارید) کامیاب کند…
علامه طباطبایی در ذیل آیه فوق در تفسیر المیزان جلد 10، صفحه 210 می‌فرماید: بهرە دنیایی وقتی حسن و نیکو می‌شود که آدمی در آن حیات به‌سوی سعادتی که برایش امکان دارد روانه شود و خدای تعالی او را به‌سوی آرزوهای انسانی‌اش که همان دستیابی به نعمت‌های دنیوی از قبیل وسعت، امنیت، رفاه، عزت و شرافت است هدایت کند. پس این حیات حسن در مقابل عیش ضنک و تنگی است که در آیه 124 سورە طه به آن اشاره شده است که «کسی از یاد من روی برگرداند معیشتی تنگ خواهد داشت.»
افاضه نعمت‌های خداوند بر بندگان
﴿و استغفروا ربکم ثم توبوا الیه ان ربی رحیم ودود﴾(سوره هود، آیه 90)
[پس بیایید] و از پروردگارتان آمرزش بطلبید و به‌سوی او بازگردید که پروردگار من مهربان و دوستدارـ توبه‌کنندگان ـ است.
کلمه ودود بر وزن فعول از اسماء خدای تعالی است و از ماده «ود» اشتقاق یافته و کلمه «ود» به آن دوستی گفته می‌شود که دارای آثار بوده و استمرار داشته باشد. پس کسانی که از خداوند طلب استغفار می‌کنند و به‌سوی او بازمی‌گردند، خداوند آثار محبت خود را با افاضه نعمت‌هایش بر آنان ظاهر می‌سازد آن‌هم چه نعمت‌هایی که کسی قادر به شمارش آن‌ها نیست.
استغفار، مانع نزول بلا و عذاب
﴿و ما کان الله لیعذبهم و انت فیهم و ما کان الله معذبهم و هم یستغفرون﴾(سوره انفال، آیه 33)
ولی تا تو (پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌واله)) در میان مردم هستی خداوند بر آن نیست که آنان را عذاب کند و تا آنان استغفار می‌کنند خداوند آنان را عذاب نمی‌کند.
در ذیل این آیه امام علی (علیه‌السلام) پس از رحلت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌واله) فرمودند: «یکی از دو امان از میان ما رفت،امن دیگر که استغفار است را حفظ کنید.» (نهج‌البلاغه، حکمت 88)
منبع: مجله بشارت