آیات مهدوی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در دعاها و زیارت‌ها در این فصل به گزاره‌هایی از دعاها و زیارت‌ها اشاره می‌شود که مضمون آیه‌ای از قرآن کریم است و آن آیه به حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) تفسیر و تأویل شده است. البته آیه‌هایی که به حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) تأویل شده است در قرآن فراوان است. در اینجا تنها به آیه‌هایی که در دعاها و زیارت‌ها آمده اشاره می‌شود.
1. در دعای افتتاح آمده است: «وَ اهدِنا بهِ لِما اختُلِفَ فیهِ مِنَ الحَقِّ بِاِذنِکَ اِنَّکَ تَهدی مَن تَشاءُ اِلی صِراطٍ مُستقیمٍ؛ خدایا، ما را به‌وسیله حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، آن جا که در حق دچار اختلاف شده‌ایم به اذن خود هدایت کن که هر که را بخواهی به راه راست هدایت می‌کنی». این عبارت اشاره به آیه 213 سورهٔ بقره است: (فَهَدَی اللهُ الَّذینَ آمَنوا لِما اختلفو فیهِ مِنَ الحَقِّ بِاِذنِهِ و اللهُ یَهدی مَن یَشاءُ اِلی صِراطٍ مستقیم) خدا، آن‌هایی را که به حقیقتِ آنچه مورد اختلاف بود ایمان آورده بودند، به‌فرمان خود هدایت نمود و خدا هرکس را بخواهد به راه راست هدایت می‌کند.
2. در زیارت آل یاسین، به حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) می‌گوییم: «السّلامُ عَلیکَ یا میثاقَ اللهِ الَّذی اَخَذهُ و وَکَّدَهُ...؛ سلام بر تو ای عهد و پیمان خدا که پروردگار آن را از مردم گرفت و آن را محکم گردانید». آیهٔ 81 سورهٔ آل‌عمران: وَ إِذ أَخَذَ اللهُ مِیثَاقَ النَّبِیِّینَ لَمَا آتَیتُکُم مِن کِتَابٍ وَ حِکمَةٍ ثُمَّ جَاءَکُم رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَکُم لَتُؤمَنُنَّ بِهِ وَ لَتَنصُرُنَّهُ قَالَ أَأَقرَرتُم وَ أَخَذتُم عَلَی ذَلِکُم إِصرِی قَالُوا أَقرَرنَا قَالَ فَاشهَدُوا وَ أَنّا مَعَکُم مِن الشَّاهِدِینَ؛ و هنگامی‌که خدا پیمان پیامبران را گفت که آنچه از کتاب و حکمت بر شما آوردم پس شما را پیامبرِ تصدیق‌کنندهٔ آنچه با شماست آمد، البته به او ایمان آرید و البته یاری‌اش کنید، گفت: آیا اقرار کردید و بر این پیمان گرفتید مرا؟ گفتند: اقرار کردیم، گفت: پس گواه باشید و من همراه شما از گواهان هستم؛ که بحث آن در نام‌ها و صفات امام (علیه‌السلام) گذشت.
3. در دعای عهد آمده است: «فَاَظهِر اللّهمَّ لَنا وَلیَّکَ و ابنَ بِنتِ نبیِّکَ المُسَمی‌بِاسمِ رسولِکَ حتّی لا یَظفَرَ بِشَیءٍ مِنَ الباطِلِ اِلّا مَزَّقَةُ و یُحِقَّ الحَقَّ و یُحَقَّقَهُ؛ ( ای خدا) ولیّ خود و زادهٔ دخترِ پیامبرت که هم نام حضرتش (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) می‌باشد از پرده غیبت بر ما ظاهر فرما تا آن که بر هر باطلی دست نیابد مگر آنکه آن را در هم فرو ریزد و حق را ثابت و پایدار نماید». این فراز اشاره به چهار آیه قرآن دارد:
الف. (لِیُحِقَّ الحَقَّ و یُبطِلَ الباطِلَ و لَو کَرِهَ المُجرِمون)؛ تا حق تثبیت شود و باطل از میان برود، هرچند مجرمان کراهت داشته باشند.1
ب. (ویُحِقُّ اللهُ الحَقَّ بِکَلِماتِهِ و لَو کَرِهَ المُجرِمون)؛ و حق را به کلمات و به وعده خویش تحقق می‌بخشد، هرچند مجرمان اکراه داشته باشند.2
ج. (و یُریدُ اللهان یُحِقَّ الحَقَّ بِکلِماتِهِ و یَقطَعَ دابِرَ الکافِرین)؛ خدا می‌خواهد حق را با کلمات خود تقویت و ریشه کافران را قطع کند.3
د. (وَ یَمحُ اللهُ البَاطِلَ وَ یُحِقُّ الحَقَّ بِکَلِمَاتِهِ)؛ و خدا باطل را نابود کند و حق را به‌وسیلهٔ کلماتش تقویت کند. در دعا و آیات، سخن از احقاق حق را با اراده خدا و به‌وسیله کلمات خدا است. امام صادق (علیه‌السلام) در روایتی می‌فرماید: «نَحنُ الکَلِمات؛ کلمات ماییم». درباره آیه (وَ إِذ ابتَلَی إِبرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَاماً)؛ و هنگامی‌که ابراهیم را پروردگارش بیازمود با کلمه‌هایی پس آن‌ها را به انجام رسانید، گفت: همانا تو را پیشوایی بر مردم قرار دادم 4، امام صادق (علیه‌السلام) فرموده است: «این کلمه‌ها همان کلمه‌هایی است که حضرت آدم (علیه‌السلام) از خدای تعالی فراگرفت ( نام 5 تن آل عبا) و خدا به‌وسیله آن‌ها توبه‌اش را پذیرفت». نیز درباره کلمه «اَتَمّهُنَّ» می‌فرماید: «یعنی نُه نام دیگر از اولاد حسین بن علی (علیهما‌السلام) تا قائم آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) را به پنج تن ملحق نمود؛ بنابراین کلمه‌هایی که حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) به‌وسیله آن آزموده شد، کامل‌تر و بالاتر از کلمه‌هایی است که حضرت آدم (علیه‌السلام) فراگرفت». امام عصر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) کَلِمَةُ الله است و خدا به‌وسیله او حق را زنده و باطل را نابود خواهد کرد.
4. امام عصر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در دعای قنوت خویش به خدا چنین عرضه می‌دارد: «فَاِنَّکَ اللّهمَّ قُلتَ و قَولُکَ الحَقَّ (حتّی اِذا اَخَذتِ الارضُ زُخرُفها وازَّیَّنَت و ظَنَّ اَهلُها اَنَّهُم قادرونَ عَلیها أتیها أمرُنا لَیلاً أو نَهاراً فَجَعَلناها حَصیداً کَأن لَمّ تَغنَ بِالاَمسِ کَذلکَ نُفَصِّلُ الآیاتِ لِقومٍ یَتَفَکَّرونَ) 5؛ پروردگارا، به درستی که تو فرموده‌ای و فرموده‌ات حق است: آن گاه که زمین زیور به خود گرفت و بیاراست خود را و اهل آن پنداشتند بر آن توانا هستند امر ما در شبی یا روزی فرا رسید. پس آن را نابود ساختیم، گویا که دیروز هیچ سبزه‌ای وجود نداشته است. این‌چنین نشانه ها را برای گروهی که اندیشه کنند شرح می‌دهم.»6 امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «درباره بنی فلان سه آیه نازل شده است: خدای عزوجل فرمود: تا آن‌گاه که زمین از خرمی‌و سبزی به خود زیور بسته و آرایش کرده است و مردمش خود را بر آن توانا پندارند ناگاه فرمان ما به شبی یا روزی در رسد (یعنی حضرت قائم (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) با شمشیر آید) پس آن همه زیور زمین را درو کند و چنان خشک گردد که انگار دیروز در آن هیچ نبوده است».7
پی‌نوشت:
1- سوره انفال، آیه 8.
2- سوره یونس، آیه 82.
3- سورهٔ انفال، آیهٔ 7.
4- سورهٔ بقره، آیه 124.
5- سورهٔ یونس، آیهٔ 24.
6- قیومی اصفهانی، جواد (گردآوری)، صحیفة المهدی، ص 65
7- بحرانی، سید هاشم، سیمای حضرت مهدی در قرآن، ص 171.