درمان با «بسم الله الرّحمن الرّحیم»

1- درمان با «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم»

آیات نورانی قرآن کریم و سخنان روح‌افزای پیامبر اکرم ^{(صلی‌الله‌علیه‌واله)} و خاندان پاکش ^{(علیه‌السلام)} راهگشای ره پویان راستی و درستی و نورانی کننده راه و ره‌جو و رهرو است. هرکس خواستار پیمودن راه راست باشد باید از این دو دریای نور بهره گیرد تا به سرمنزل نجات بار یابد. خداوند رحمان و رحیم در سوره‌ها و آیه‌های شریف قرآن اسرار، آثار و شگفتی‌های فراوانی نهفت تا تشنگان حقیقت را چون آب حیاتی سیراب کند و ره‌پویان مسیر الهی را توشهٔ راه باشد. از جلوه‌های زیبای رحمت بی‌انتهای الهی آفرینش جملهٔ شریفهٔ «بسم‌الله الرحمن الرحیم» است که درنهایت زیبایی ظاهری و باطنی بر تارک همهٔ نخستین‌های دو جهان می‌درخشد و نورافشانی می‌کند. آموزهٔ استفاده از «بسم‌الله الرّحمن الرحیم» از سنّت‌های پسندیده‌ای است که در عمق جان ایرانیان نفوذ کرده و آن را در گفت‌وگوها، آیین‌ها، رسم‌ها و سنّت‌های خود به فراوانی به کار می‌برند. در این شماره پاره‌ای از فضیلت‌های بی‌شمار و آثار فراوان این آیهٔ مبارکه را پیش روی خوانندگان عزیز قرار می‌دهیم.

2- «بسمله» هنگام خواب

یکی از ذکرهای سفارش شده هنگام خواب، جملهٔ «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم» است که فوایدی نیز برای آن برشمرده‌اند. پیامبر گران‌قدر اسلام ^{(صلی‌الله‌علیه‌واله)} می‌فرماید: «هرگاه بنده‌ای هنگام خوابش «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم» بگوید خداوند به فرشتگان می‌گوید: به تعداد نفس‌هایش تا صبح برایش حسنه بنویسید.»¹

3- مشکل‌گشا

بعضی از اعمال یا اذکار، نقش مشکل‌گشایی را برای انسان دارد. معمولاً افراد برای حل مشکلات و برطرف کردن ناراحتی‌های خود به سراغ مشکل‌گشاها می‌روند. یکی از این مشکل‌گشاها «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم» است. امام کاظم ^{(علیه‌السلام)} می‌فرماید: «هرکس دچار کاری شود که غمگینش کند یا ناخوشایندی ناراحتش کند و او سرش را به‌سوی آسمان بلند کرده و سه مرتبه «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم» بگوید خداوند گره از کارش بگشاید و غمش را بزداید.»²

4- فرار شیطان با شنیدن بسمله

صداهای ملکوتی برای جان‌های ملکوتی آشنا، دلپذیر و دلنواز است؛ امّا برای کسانی که از نور، بهره‌ای ندارند ناآشنا و زجرآور است. در روایات مختلفی وارد شده است که شیطان با شنیدن صداهای ملکوتی مانند اذان پا به فرار می‌گذارد. دربارهٔ جملهٔ شریفهٔ «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم» نیز چنین است. امام صادق ^{(علیه‌السلام)} در روایتی می‌فرماید: وقتی امام جماعتی می‌خواهد نماز بگذارد، شیطان به فکر فریب او می‌افتد؛ وقتی امام «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم» را گفت: شیطان فرار می‌کند.³

5- لعن بر بی‌احترامی‌کنندهٔ به بسمله

روزی رسول خدا ^{(صلی‌الله‌علیه‌واله)} در کوچه‌ای می‌گذشت. نگاهش به نوشته‌ای که روی زمین افتاده بود، کشیده شد. به جوانی که ایشان را همراهی می‌کرد فرمود: در این کاغذ چه نوشته شده است؟ جوان به دقّت به آن نگریست و عرض کرد: بر کاغذ بسم‌الله نوشته شده است. پیامبر ^{(صلی‌الله‌علیه‌واله)} فرمود: خداوند لعنت کند کسی را که چنین کرده است. بسم‌الله را جز در جایگاه شایسته‌اش قرار ندهید.⁴

6- برآورده شدن حاجات

ازآنجایی‌که «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم» از شریف‌ترین جملات ذکری است و سه نام از نام‌های حضرت پروردگار در آن وجود دارد در توسّل به ذات پروردگار نقش به سزایی دارد. البتّه اعتقاد قلبی به اثر آن در برآورده شدن حاجات شرط است. در روایتی از رسول خدا ^{(صلی‌الله‌علیه‌واله)} آمده است: «هر کس کاری او را اندوهگین کند و با اخلاص برای خدا «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم» بگوید و با قلبش به‌سوی او رو کند، یکی از این دو برای او خواهد بود: یا در دنیا به حاجتش می‌رسد و یا حاجتش نزد پروردگار بوده و برای او ذخیره می‌شود و آن برای مؤمنان ماندگارتر است.»⁵

7- بسمله در هر کار کوچک و بزرگ

همان‌گونه که محصولات و کالاهای ساخت یک کارخانه آرم و علامت آن کارخانه را دارد؛ حال این کالا کوچک باشد یا بزرگ، کلی باشد یا جزئی، باید نشان کارخانهٔ سازنده را داشته باشد. یا اینکه پرچم هر کشوری هم بر فراز آن کشور است و هم بر فراز کشتی‌ها و وسایل حمل‌ونقل هوایی و هم ادارات و... که نشان تابعیت و وابستگی به یک قدرت است. این نشان‌ها و علامت‌ها به خاطر آن است که راه گم نشود و آن نشان فراموش نشود. نام خدا و یاد خدا نشان مسلمانی است. هر مسلمان باید در آغاز هر کار کوچک و بزرگی این نشانه را داشته باشد. ازاین‌روست که فرمودند: هنگام آغاز هر کار کوچک و بزرگی «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم» بگویید.⁶

8- بسمله هنگام داخل و خارج شدن از خانه

ازجمله مواردی که گفتن «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم» نیکو برشمرده شده است، هنگام ورود و خروج از خانه است. سیرهٔ عملی اهل‌بیت ^{(علیهم‌السلام)} نیز حاکی از این حقیقت است. امام رضا ^{(علیه‌السلام)} می‌فرماید: هرگاه پدرم از منزل خارج می‌شد می‌فرمود: «بسم‌الله الرّحمن الرّحیم خَرَجتُ بِحَولِ الله و قُوّتِهِ لا بِحَولٍ منّی و لا قُوّهَ... .»⁷ ایشان در دستورات خویش به این امر سفارش کرده‌اند. امام صادق ^{(علیه‌السلام)} می‌فرماید: هرگاه از منزل خود خارج می‌شوید بگویید: «بسم‌الله تَوَکَّلتُ عَلَی اللهِ... .»⁸ دربارهٔ ورود به خانه نیز این سفارش وارد شده است. امام صادق ^{(علیه‌السلام)} فرموده است: هرگاه به منزلت داخل می‌شوی بگو: بسم‌الله و بِاللهِ و بر اهل خانه سلام کن.