علامه حسن‌زاده آملی
از همان ابتدا، عشق عجیبی به دیوان شعرا و نظم داشتم. ای‌کاش از همان وقت کسی به من می‌گفت که آقا، به‌جای اینکه بیایی و شعرها را حفظ کنی، شروع کن به حفظ قرآن و الآن این حسرت برای من به‌جامانده است که این عشق و علاقه‌ای که به شعرا داشتم، کاش در حفظ قرآن به کار می‌بردم.
قرآن کریم یکی از دو امانت گران‌بهایی است که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) برای هدایت امت خویش بر جای گذارده‌اند و به خاطر سپردن این امانت در ذهن علاوه بر نورانیت و صفای باطن موجب تسلط بر آیات می‌شود که این امر علاوه بر نقش هدایت‌گری برای خود حافظ می‌تواند موجب استحکام و اتقان سخنان وی شود.
به همین خاطر علمای بزرگ اسلام همواره طلاب را به حفظ نمودن قرآن تشویق نموده‌اند.
دکتر سید محمدباقر حجتی
می‌توانیم رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) را نخستین حافظ قرآن شناخته و بگوییم که پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) در رأس همه حفاظ و قراء قرآن قرار دارد، زیرا با استفاده از نصوص قرآنی به این نتیجه می‌رسیم رسول‌خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) برای حفظ و به خاطر سپردن آیات قرآنی، سختکوش و بسیار ساعی بوده است.
طبرسی ضمن تفسیر آیه «سنقرئک فلا تنسی» می‌نویسد ما از تو می‌خواهیم قرآن را بخوانی تا آن را فراموش نکنی … و با وجود اینکه رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) امی بود قرآن را به خوبی حفظ می‌کرد.
حتی جبرائیل (علیه‌السلام) سوره طولانی را بر پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) می‌خواند و آن حضرت با یک‌بار خواندن، آن‌چنان آیات آن را به خاطر می‌سپرد که هرگز آن را فراموش نمی‌کرد …
اهتمام رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) به خود آن حضرت محدود نبود بلکه دیگران را نیز به این امر دعوت و تشویق می‌فرمود و اصرار داشت تا صحابه نیز قرآن را به خاطر بسپارند …
هم‌زمان با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) گروهی از صحابه، آیات قرآنی را به خاطر سپردند و به حفاظ و یا قراء مشهور گشتند، وقتی صحابه، آیه یا سوره‌ای را از پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) می‌شنیدند، چندین بار به آن حضرت مراجعه می‌کردند و در حضور او به قرائت قرآن می‌پرداختند تا رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) به کیفیت حفظ آن‌ها مطمئن شود …
باری، هم‌زمان با حیات پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) مرکزی شبیه به کانون تعلیم قرائت قرآن و حفظ و تمرین آن به وجود آمد که آن حضرت بر آن نظارت می‌کرد و مردم را به آن تشویق می‌فرمود و صحابه نیز سخت در این راه می‌کوشیدند و حتی اکثر اوقات و فرصت‌های زندگی بعضی از آن‌ها به قرائت و حفظ قرآن مصروف می‌گشت تا جایی که همیشه برای ارائه محفوظات قرآنی خود، آمادگی دقیق و کافی داشتند.
علامه سید جعفر مرتضی عاملی
… حافظان امت در قرآن نقطه و حرکات اعرابی را گذاشتند و ضبط کردند و چگونگی نطق به نص قرآن را که حتی در «واو» هم محفوظ و مصون مانده برای همگان بیان داشتند.
چگونه ممکن است کوچک‌ترین شکی بر آن وارد شود، حال اینکه فقط کسانی که قرآن را در سینه‌ها حفظ کرده بودند، هزاران نفر بودند که از زمان پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) آن را سینه‌به‌سینه به هم منتقل و بر آن بزرگان پیر شدند و کودکان به جوانی و جوانان به پیری رسیدند.
حتی می‌گویند: «آن تعداد از قاریان قرآن که در جنگ صفین حضور یافتند سی‌هزار نفر بودند.» پس چگونه است قاریانی که در این واقعه شرکت نکردند؟! (در صدر اسلام به حفاظ قاری، قاری گفته می‌شد و درواقع قرائت از حفظ جدا نبود.) … امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در جهت تشویق مردم به حفظ قرآن، برای کسانی که قرآن را حفظ کنند، سهمی در بیت‌المال قرار داد.
حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی
قرآن به‌صورت یک مجموعه با همین شکل فعلی در عصر خود پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) جمع‌آوری شده بود و مسلمانان سخت به یادگرفتن و حفظ آن اهمیت می‌دادند و اصولاً شخصیت افراد در آن عصر تا حد زیادی به این شناخته می‌شد که تا چه اندازه از آیات قرآن را حفظ کرده بودند …
مسئله حفظ قرآن به‌عنوان یک سنت و یک عبادت بزرگ همیشه در میان مسلمانان بوده و هست، حتی پس‌ازآن که قرآن به‌صورت یک کتاب تکثیر شد و در همه‌جا پخش گردید و حتی بعد از پیدایش صنعت چاپ که سبب شد این کتاب به‌عنوان پر نسخه‌ترین کتاب در کشورهای اسلامی و چاپ و نشر گردد، باز مسئله حفظ قرآن به‌عنوان یک سنت دیرینه و افتخار بزرگ موقعیت خود را حفظ کرد، به‌طوری‌که در هر شهر و دیار همیشه جمعی از حافظان قرآن بوده و هستند.
هم‌اکنون در حجاز و بعضی دیگر از کشورهای اسلامی، مدارسی به‌عنوان مدرسه تحفیظ القرآن الکریم یا نام‌های دیگر وجود دارد که برنامه شاگردان آن در درجه اول مسئله حفظ قرآن است.
در ملاقاتی که در سفر مکه با رؤسای این مدارس در آن شهر مقدس روی داد، معلوم شد گروه بسیار زیادی از پسران و دختران جوان در مکه در این مدارس نام‌نویسی کرده و مشغول تحصیل هستند.
یکی از مطلعین می‌گفت هم‌اکنون در کشور پاکستان در حدود یک‌میلیون و پانصد هزار نفر حافظ قرآن وجود دارد. یکی از شرایط امتحان ورودی دانشگاه اسلامی الازهر مصر (طبق نقل دائره‌المعارف فرید وجدی) حفظ تمام قرآن است که از 40 نمره حداقل باید 20 نمره بگیرند.
کوتاه‌سخن اینکه سنت حفظ قرآن از عصر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) و به دستور و تأکید خود آن حضرت که در روایات زیادی وارد شده در تمام قرون و اعصار ادامه داشته است.
حفظ قرآن علاوه بر اینکه موجب نورانیت دل شده و برای همه مسلمانان مطلوب می‌باشد، برای کسی که وظیفه تبلیغ دین را بر عهده داشته و در این مسیر گام برمی‌دارد ارزش مضاعف دارد چراکه تسلط او بر قرآن موجب توان استدلال به آیات کریمه برای استحکام سخنانش می‌شود.
به همین خاطر علما و بزرگان طلاب را به حفظ قرآن تشویق می‌نموده‌اند:
شهید اول
آیاتی از قرآن را برگزین و وِرد خود ساز و اگر حفظ قرآن در توانت باشد، حتماً آن را از بر نما و اگر آن توان را در خود ندیدی، هر مقدار از آیات را توانستی حفظ کن و در این امر کوتاهی مکن.
شهید دوم
نخستین و مهم‌ترین چیزی که شاگرد قبل از شروع به تحصیل باید بدان بپردازد، آن است که حفظ کتاب خداوند متعال را شروع نماید و قرآن را به‌صورت قوی و متقن حفظ کند، زیرا قرآن اصل و اساس تمام علوم و بااهمیت‌ترین آن‌هاست.
علمای پیشین چنین بودند که حدیث و فقه را جز به شخصی که حافظ قرآن نباید به سراغ اشتغالاتی برود که باعث نسیان و فراموشی قرآن شده یا به‌قدری او را به خود مشغول می‌کنند که حفظ قرآن او در معرض فراموشی قرار می‌گیرد.
بلکه حتماً باید ازاین‌گونه امور بپرهیزد، بلکه ملزم باشد که هرروز به تکرار محفوظاتش بپردازد … و پس از حفظ کامل قرآن به تفسیر و سایر علوم قرآنی بپردازد.
علامه حسن‌زاده آملی
حقیقت امر این است که از همان ابتدا، عشق عجیبی به دیوان شعرا و نظم داشتم. روی این ذوق، همان وقت، تمام دوبیتی‌های باباطاهر را حفظ بودم و تمام رباعیات خیام را و اکثر غزلیات حافظ را و همین‌طور دیگران را و ای‌کاش از همان وقت کسی به من می‌گفت که آقا، به‌جای اینکه این‌ها را حفظ کنی، شروع کن به حفظ قرآن و الآن این حسرت برای من به‌جامانده است که این عشق و علاقه‌ای که به دواوین (دیوان‌های) شعرا داشتم، کاش در حفظ قرآن به کار می‌بردم.
استاد علامه سید محمد فرزان
استاد اهتمام بسیار به تلاوت و حفظ قرآن کریم داشت و به شاگردان پیوسته توصیه می‌کرد که همانند پدران و اجدادتان هر بامداد بعد از گزاردن دوگانه (نماز صبح) به درگاه یگانه، حتماً یک سوره یا حداقل چند آیه را پای نماز بخوانید.
خلاصه آنکه با قرآن (مانند گذشتگان) انس داشته باشید تا دل‌هایتان به نور قرآن روشن شود.
منبع: سایت تبیان