طبق روایات زیادی که در بحارالانوار و کتابهای تفسیری و روایتی دیگر، وارد شده آیات زیر، به شهادت امام حسین (علیهالسلام) و جنگ در رکاب آن حضرت و آن نفس مطمئنه تأویل شده:
الف. آنجا که خداوند فرمود: «الم تر الی الذین قیل لهم کفوا ایدیکم و اقیموا الصلاه و آتوا الزکاه فلما کتب علیهم القتال اذا فریق منهم یخشون الناس کخشیه الله او اشد خشیه و قالوا ربنا لم کتبت علینا القتال لو لا اخرتنا الی اجل قریب قل متاع الدنیا قلیل و الاخره خیر لمن اتقی.» [۱] یعنی؛ آیا ندیدی آنان را که به ایشان گفته شد دستهایتان را نگهدارید و نماز را برپا دارید و زکات دهید و هنگامیکه پیکار برایشان نوشته شد یکباره گروهی از ایشان از مردم بترسیدند چون ترس خدا، یا ترسی بیشتر و گفتند: پروردگارا چرا بر ما پیکار را مقرر داشتی و چرا ما را تا زمانی نزدیک مهلت ندادی، بگو کالای دنیا اندک است و آخرت برای کسی که پرهیزکار باشد بهتر است.
ب. و آنجا که فرمود: «و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا فلا یسرف فی القتل انه کان منصورا» [۲] یعنی؛ و هر کس به ستم کشته شود ما ولی او را تسلطی قرار دادهایم اما در کشتن زیادهروی نکند که او نصرت یافته است.
ج. و آنجا که خدا میفرماید: «یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک راضیه مرضیه فادخلی فی عبادی و ادخلی جنتی» [۳] یعنی؛ توای نفس مطمئن خوشنود و پسندیده بهسوی پروردگارت بازگرد و در صف بندگان من درآی و به بهشت من وارد شو. در کتاب کامل الزیاره به سندش از امام صادق (علیهالسلام) روایت کرده که فرمود هنگامیکه فاطمه (سلاماللهعلیها) به حسین حامله شد، جبرئیل به نزد رسول خدا (صلیاللهعلیهواله) آمد و عرض کرد: «ان فاطمه ستلد ولدا یقتله امتک من بعدک.» بهراستیکه فاطمه بهزودی فرزندی خواهد زایید که امت تو او را پس از رحلتت میکشند؟ [صفحه ۱۹۱] فاطمه که از ماجرا مطلع شد و به حسین حامله گردید از آن حمل و زاییدن ناراحت شد و امام صادق (علیهالسلام) دنبالهٔ این حدیث فرمود: «آیا تاکنون دیدهاید مادری را که فرزندی را بزاید ولی از او ناراحت و بدحال باشد؟ اما فاطمه اینچنین بود چون میدانست او را میکشند» و در همین باره این آیه نازل شد: «و وصینا الانسان بوالدیه احسانا حملته امه کرها و وضعته کرها و حمله و فصاله ثلاثون شهرا.» [۴] یعنی؛ و سفارش کردیم به انسان دربارهٔ پدر و مادرش به نیکی، مادرش با اکراه او را حمل میکرد و با اکراه او را بر زمین نهاد و مدت حمل و شیرخوارگی او سی ماه است. [۵]؛ و اما روایاتی که دراینباره رسیده به حدی زیاد است که اگر کسی بخواهد همهٔ آنها را که از طریق شیعه و اهل سنت رسیده جمعآوری کند کتاب جداگانهای خواهد شد و ما روایات زیادی دراینباره در بخش اول و دوم این کتاب ذکر کردهایم که آنها را تکرار نمیکنیم؛ [۶] و در مورد روایات دیگر نیز ناچاریم آنها را دستهبندی کرده و از هر دسته یکی دو حدیث را بهعنوان نمونه برای شما ذکر کنیم و قبل از نقل آنها بد نیست این گفتار را از ابن عباس بشنوید که میگوید: «ما کنا نشک و اهل البیت متوافرون ان الحسین بن علی یقتل بالطف» [۷] یعنی؛ ما شک نداشتیم و خاندان رسول خدا (صلیاللهعلیهواله) نیز همگی میدانستند که حسین بن علی در سرزمین «طف» کشته خواهد شد. طبق این روایت معلوم میشود که مطلب بهقدری روشن و معروف بوده که آنها شکی دراینباره نداشتهاند و پرواضح است که این اطمینان و عدم تردید دراینباره به خاطر شنیدن از رسول خدا (صلیاللهعلیهواله) بوده و از منبع وحی الهی سرچشمه گرفته است و حکایت از تواتر و کثرت روایات وارده دراینباره میکند.
[۱] سورهٔ نساء، آیه ۷۷.
[۲] سورهٔ اسراء،
آیهٔ ۳۳.
[۳] سورهٔ فجر، آیهٔ ۳۰ – ۲۷.
[۴] سورهٔ احقاف، آیهٔ ۱۵.
[۵] بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۲۳۱.
[۶] به بخش اول و دوم از همین جلد مراجعه کنید.
[۷] احقاق الحق، ج ۱۱، ص ۳۶۳ – که گفتار مزبور را از کتاب مستدرک، حاکم و مقتل الحسین، خوارزمی و خصائص کبری سیوطی، اهل سنت نقل کردهاند.
منبع: کتاب «زندگانی امام حسین (علیهالسلام)»