حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) دختر امام علی (علیه‌السلام) و حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) است.
پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) موقعی که ایشان به دنیا آمدند، با دیدن حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)، چشمانشان پر از اشک شد، حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) پرسید پدر جان! چشمان شما را گریان نبینم؟! حضرت محمد (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: دخترم، او (زینب) به بلاهایی گرفتار می‌آید و با مصیبت‌ها و دشواری‌های جگرسوزی مواجه می‌شود. ای پارهٔ تنم! هرکس بر او و مصیبتش گریه کند، پاداشش همانند کسی خواهد بود که بر دو برادر او گریه کند.
معروف‌ترین نام او زینب است که به معنای «درخت نیکومنظر»، «زین آب» یعنی «زینت پدر»؛ درخت تنهای تنومند، درخت تنهای در بیابان آمده است.
حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) دختر پرهیزگاری بودند که تمام خوبی‌ها را از پدر بزرگوارشان امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به ارث برده بودند.
شیرین‌زبانی‌های حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در کودکی برای پدر
روزی از روزها، وقتی حضرت زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) کودک بود حضرت علی (علیه‌السلام) به او فرمودند: بگو یک! او گفت: یک. حضرت ادامه دادند: بگو دو! زینب (سلام‌الله‌علیها) نگاهی به پدر کرد و گفت: خجالت می‌کشم با زبانی که یک گفتم، دو بگویم!
روز دیگری حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در کودکی به پدر گفت: پدر! ما را دوست داری؟ امام (علیه‌السلام) پاسخ دادند: بله دختر عزیزم، فرزندان من، جگرگوشه‌های من هستند. زینب (سلام‌الله‌علیها)، لبخندی زد و گفت: پدر جان! دو گونه دوستی، در قلب مؤمن جمع نمی‌شود؛ دوستی خداوند و دوستی فرزندان. حال اگر ناچار از تعریف باشیم، برای ما شفقت و مهر است و برای خداوند دوستی خالص!
فداکاری حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در کودکی
حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در تمام دوران زندگی شریفش به مستمندان و فقراء کمک می‌کردند. روزی فقیری از امام علی (علیه‌السلام) درخواست کمک کرد، امام علی (علیه‌السلام) به خانه رفت و به حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) فرمود: آیا غذایی در منزل داریم که به این فقیر بدهیم، حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) فرمودند: چیزی جز کمی نان که آن هم سهم زینب (سلام‌الله‌علیها) است نداریم.
در این هنگام حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) به مادرش گفت: نان را به فقیر بدهید من گرسنگی را تحمّل می‌کنم.
همسر و فرزندان حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)
هنگامی‌که حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) با پسرعموی خود عبدالله‌بن‌جعفر ازدواج کردند. دارای پنج فرزند شدند. نام فرزندان ایشان عبارت‌اند از: علی، عون، عباس، محمد، ام‌کلثوم؛ که عون و محمد در واقعهٔ کربلا به شهادت رسیدند.
نقش حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در کربلا
در طول نهضت عاشورا، نقش فداکاری‌های عظیم حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)، بسیار بود. ایشان در واقعهٔ عاشورا مصیبت از دست دادن عزیزترین کسانشان یعنی برادران، فرزندان و فرزندان برادر را متحمل شدند. امّا او همهٔ این مصیبت‌ها را تحمّل نمودند.
روایت است که ایشان با دست خودشان لباس جنگ بر تن دو فرزندشان پوشاندند و هر دو را در رکاب حسین علیه‌السلام به شهادتگاه فرستادند. همچنین پس از شهادت فرزندان به سوگ آنان ننشستند؛ چراکه این دو قربانی را برای آن مرد بزرگ بسیار کوچک می‌دیدند و نگران آن بودند که با اشک او در دل امام حسین (علیه‌السلام) شرم یا اندوهی راه یابد.
زینب (سلام‌الله‌علیها) مراقبت‌کننده از امام زین‌العابدین (علیه‌السلام) و سرپرست کاروان اسیران اهل‌بیت بودند و پس از عاشورا و در سفر اسارت در کوفه و دمشق، خطابه‌های آتشینی ایراد کردند و رمز بقای حماسهٔ کربلا و بیداری مردم شدند. پس از بازگشت به مدینه نیز در مجالس ذکری که برای شهدای کربلا داشتند، به سخنوری و افشاگری می‌پرداختند.
منبع: سایت الگو ایرانی