دکتر علیاصغر احمدی
در محیط خانواده، افزون بر اینکه پدر و مادر باهم یک رابطه زنوشوهری و با فرزندان رابطه والدینی دارند، باید یک رابطه دوستی نیز میان پدر و مادر و هرکدام از آنها با فرزندان و فرزندان با یکدیگر وجود داشته باشد. رابطه دوستی از یکسو خود یک هدف است و از سوی دیگر راهکاری برای ایجاد ارتباط مؤثر است تا بتوانیم به اهداف تربیتی خود برسیم.
برای ایجاد این ارتباط لازم است همان نوع رابطهای را که میان دو دوست وجود دارد، الگو قرار دهیم. در روابط دوستانه وقتی ملاک دوستی مطرح میشود، دو چیز به چشم میخورد: یکی خوب گوش دادن است که به نظر روان شناسان خودش مهارتی لازم دارد، بلکه مرکب از مهارتهایی است. شنیدن، با گوش دادن متفاوت است. در عربی نیز «سمع» و «استماع» متفاوت است. با به دست آوردن مهارت گوش دادن ما میتوانیم در دل فرزندان نفوذ کنیم. در بسیاری اوقات والدین نمیتوانند به حرفهای فرزندانشان گوش دهند، بلکه تنها آن را میشنوند، اما گوش نمیدهند؛ اینجاست که مشکل آغاز میشود. باید با تمام توجه به سخن فرزندمان گوش بدهیم. وقتی او صحبت میکند، باید نگاهمان بهطرف او باشد. شنیدن سخن فرزند در کنار گوش دادن به اخبار یا خوردن ناهار و شام و یا مطالعه کردن، فرزند را رنج میدهد. او احساس میکند شما در فضای دیگری هستید.
در اوصاف پیامبر اکرم آمده است که حضرت تمام توجه خود را به سمت کسی می ردند که با او سخن میگفت. حتی نگاه خود را به سمت او داشتند گرچه به او خیره نمیشدند، اما تمام توجهشان بهطرف او بود؛ بنابراین تماس چشمی داشته باشید. تمامرخ به یکدیگر توجه کنید؛ و به دنبال صحبت فرزند از عبارتهایی استفاده کنید که او احساس بیتوجهی نکند.
دومین نکته در کنار مهارت گوش دادن، راز قرار دادن میان خود و فرزند است. با فرزندمان اگر بخواهیم دوست باشیم باید بدانیم دو تا دوست معمولاً یک رازهایی با یکدیگر دارند. با داشتن راز، احساس نزدیکی و دوستی زیاد میشود. لازم نیست راز خیلی امر مهمی باشد.
یکی هم همدلی کردن و همراهی کردن با فرزند است. با او همراهی کنیم تا احساس نکند اگر حرف غلطی زد کاملاً رودرروی هم میایستیم. آرامآرام باید جلوی نکات منفی و غلط او را گرفت.
منبع: ماهنامه خانه خوبان