سکولاریسم را در لغت به معنای کنار گذاشتن آگاهانه دین از صحنه معیشت و سیاست تعریف میکنند. «ماکس وبر» سکولاریسم را به معنای «جدا بودن جامعه دینی از جامعه سیاسی» میداند بهطوریکه دولت، حق هیچگونه اعمال قدرت در امور دینی نداشته باشد و کلیسا نیز نتواند در امور سیاسی مداخله کند. به بیان عامیانه سکولاریسم قائل به جدایی دین از صحنه زندگی اجتماعی است.
با توجه به این تعاریف انتظار میرود در جامعه غربی هیچگونه ضابطهای بر رفتار و نوع پوشش افراد حاکم نباشد و هر فرد بنا بر سلیقه خویش نوع پوشش خود را در اجتماع انتخاب کند؛ اما با جستجویی ساده در برخی از قوانین جامعه غربی به این نتیجه دست مییابیم که قوانینی در این جوامع وضعشده که بر ریزترین نکات در مورد پوشش افراد نظارت دارد. بهعنوان نمونه میتوان به قوانین پوشش در برخی از دانشگاههای جوامع سکولاری اشاره کرد:
دانشگاه گرین ویل شمالی آمریکا:
طبق اعلام این دانشگاه در سال ۲۰۰۸-۲۰۰۷ میلادی، موارد ذیل استانداردهایی است که در دانشگاه «گرین ویل شمالی» به کار گرفته میشود و قاطعانه اعمال خواهد شد. همچنین در صورت لزوم، دانشگاه حق اضافه کردن موارد دیگر را دارد:
۱ ـ آرایش کردن و پوشیدن لباسهای اندامنما مجاز نیست.
۲ ـ کلاه، عینک آفتابی و بیگودیهای مو در هیچ مکانی نباید استفاده شود بهجز در محیط خوابگاه دانشجویان و باشگاهها.
۳ ـ هیچگونه لباس یا زینت آلانی که نشاندهنده هر نوع بیحرمتی و کفرگویی یا دربرگیرنده عبارات وسوسهانگیز، تبلیغات مشروبات الکلی، تنباکو، مواد مخدر یا دیگر عبارات و نمادهای نامناسب است، مجاز نمیباشد.
۴ ـ لباسی که بهصورت نامناسب اندامها را نشان میدهد مجاز نیست.
۵ ـ رنگ کردن مو مجاز نیست.
۶ ـ زینتآلات بدن و صورت بهجز گوشواره مجاز نیست.
کالج رابرت ترکیه:
۱ ـ شلوارهای رسمی مشکی، سرمهای، نوکمدادی یا قهوهای تیره برای پسران و برای دختران، دامنهایی با قد متوسط به رنگهای مشکی، سرمهای، نوکمدادی و قهوهای تیره پوشش مجاز دانشجویی محسوب میگردد.
۲ ـ دگمههای پیراهنها باید بسته باشند.
۳ ـ سویت شرت قابلقبول نیست.
۴ ـ پسران باید کاملاً تمیز اصلاح کنند. اندازه خط ریش آنها نباید از میان گوش پایینتر بیاید.
۵ ـ پوشیدن جوراب الزامی است.
۶ ـ رنگ کردن مو با حنا و یا بهصورت راهراه (streaks)، قابلقبول نیست
۷ ـ آرایش کردن، مجاز نیست.
دانشگاه آکسفورد انگلستان:
۱ ـ لباس باز، بدننما و مدلهای افراطی مو ممنوع است.
۲ ـ فارغالتحصیلان دانشگاه باید لباس بلند، گشاد و روپوشهای رنگی مصوب دانشگاه را بپوشند. اعضای دانشگاه نیز لباس بلندی را میپوشند که معاون دانشگاه بعد از مشاورهها و صلاحدید با روسای دانشکدهها، انجمنهای دیگر و مؤسسات تصویب کردهاند.
۳ ـ مو باید رنگ طبیعی داشته باشد و از مدلهای افراطی پرهیز شود.
۴ ـ لباس زنان نباید پشتباز یا بدون آستین، تنگ و بالای زانو باشد.
۵ ـ ریشبزی، گوشواره و دیگر موارد مشابه غیرقابلپذیرش است.
دانشگاه تگزاس آمریکا:
۱ ـ استفاده از زیورآلات ناخن و ناخن مصنوعی ممنوع است.
۲ ـ آرایشهای غلیظ و نامتعارف مجاز نمیباشند.
۳ ـ شلوار نباید تنگ و چسبان باشد. پوشیدن شلوار کتان از هر رنگ، شلوار کشی و ورزشی، جورابشلواری، لباسزیر و عرقگیر مجاز نیست.
۴ ـ عینکهای آفتابی را در فضای مسقف به شرطی میتوان استفاده کرد که پزشک آن را تجویز نموده یا برای انجام کار ضرورت داشته باشند.
دانشگاه ادکونل آجاسین نیجری:
۱ ـ پوشیدن هرگونه لباس اندامنما غدغن است دانشگاه برای دانشجویان خود پوشش و ظاهری آراسته قائل است.
۲ ـ هرگونه لباسی که ازنظر جنسی تحریکآمیز و شهوتانگیز باشد مانند لباسهایی که بدننما هستند و اندام بدن را نمایان میسازند (بخصوص در دختران) ممنوع هست.
دانشگاه باب جونز آمریکا:
۱ ـ «تاتو کردن» قابلقبول نیست.
۲ ـ ضوابط پوشش برای آقایان: پوشش عمومی موها باید به سبک مرسوم و سنتی باشد. تراشیدن، خط انداختن و آشفته و درهمبرهم کردن موها مجاز نیست.
۳ ـ رنگ کردن یا هایلایت کردن موها ممنوع است.
۴ ـ اندازه خط ریش نباید پایینتر از گوش باشد.
۵ ـ پوشش صبحها عبارت است از: پیراهن رسمی (بهغیراز کتان راهراه و یا جین) همراه با کراوات، شلوار تمیز غیررسمی (بهغیراز جین، شلوار مارک کارگو و شلوارهای گشاد و ناموزون) کفش رسمی یا کفش چرم معمولی و پولیور بهطوریکه یقه پیراهن و گره کراوات مشخص باشد. پوشش بعدازظهر عبارت است از: پیراهن رسمی یقه دار، شلوار غیررسمی مرتب و کفش رسمی یا غیررسمی (غیر از صندل و دمپاییهای سرپایی)، کفش ورزشی ساقدار، پولیور یا گرمکن ورزشی.
۶ ـ خط یقه لباس نباید بیش از ۴ انگشت پایینتر از گردن باشد.
دانشگاه بریستول انگلستان:
۱ ـ پوشیدن شلوارهای «لی» و شلوارک مجاز نیست.
۲ ـ گوشوارههای آویزان و نیز سوراخ کردن اعضای صورت ممنوع است.
۳ ـ لباسها نباید حاوی علائم، نشانها و تصاویر برجسته باشند.
دانشگاه مدیریت ماهاریشی آمریکا:
۱ ـ موهای بلند و پوشش لباسهای «لی» مجاز نیست.
۲ ـ پوشیدن لباسهای لی آبی و شلوارک برای حضور در کلاسها، سالن غذاخوری، ساختمانهای اداری و سایر اماکن عمومی دانشگاه مجاز و موردقبول نیست.
۳ ـ موی دانشجو باید از رنگ متعارف و طبیعی برخوردار باشد.
۴ ـ فقط سوراخ کردن نرمه گوش مجاز شمرده میشود.
دانشگاه آدامز آمریکا:
۱ ـ استفاده از عینکدودی، آدامس و تنباکو ممنوع است.
۲ ـ فقط ساعت مچی با عقربه ثانیهشمار، حلقههای نامزدی و ازدواج، مجاز هستند اما انواع دیگر حلقهها، دستبندها و گردنبندها مجاز نیستند.
۳ ـ عینک دودی مجاز نیست.
دانشگاه کلمبس آمریکا:
۱ ـ لاک ناخن و آرایش مجاز نیست.
۲ ـ پوشش باید بهصورت پیراهن یقهدار و آستینبلند با رنگ ثابت سفید، طوسی، آبی روشنی یا سرمهای و بهدوراز هرگونه علامت و نشانی باشد (پیراهن باید داخل شلوار باشد).
۳ ـ جوراب در تمام اوقات باید پوشیده شود.
۴ ـ کفشهای پاشنهدار و دیگر زیورآلات قابلپذیرش نیستند.
دانشگاه لومالیندا آمریکا:
۱ ـ پوشیدن زیر پیراهن و تیشرت بهعنوان لباس رو، لباسهای لی بهویژه لباسهای لی سنگشور و رنگ و رو رفته، شلوارک، پیراهنهای رکابی، تاپهای بندی، کفشهای ورنی، کفشهای پیادهروی و تنیس، پیراهنها و شلوارهای عرقگیر، پوتینهای کار، کوهنوردی و لباسهای مشابه مجاز نیست.
۲ ـ اجتناب از مدل موهایی که بخش اعظم پیشانی را بپوشاند یا مدلهایی که مجبور شوید موها را رو به عقب شانه کنید.
دانشگاه هاردین سیمونز آمریکا:
۱ ـ لباس «لی» و شلوارهای تنگ برای دختران ممنوع است.
۲ ـ پوشیدن هرگونه تیشرت (اعم از تیشرتهای دارای آرم دانشگاه و غیر آن) زیر پیراهن، لباسهای ورزشی، شلوارک، دامنشلواری، دامنهای خیلی کوتاه، جورابشلواری، شلوارهای تنگ و یا شلوار زیر مجاز نیست.
نکتهای که در تمامی بندهای بالا قابلمشاهده است، وضع قوانین موشکافانه و دقیق در مورد نحوه پوشش در محیطهای آموزشی و دانشگاهی است. قوانینی که حتی نوع جنس شلوار دانشجو را مشخص میکنند و چهارچوبی خاص و محدود برای مدل موی دانشجو تعیین میکنند که میزان اهمیت پوشش دانشجو در محیط آموزشی را نشان میدهد.
فرجام سخن:
پوشش در محیطهای آموزشی بهعنوان یک اصل از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی جوامع سکولار نیز نسبت به آن توجه ویژهای داشتهاند. حال در جامعه ایران که قوانین اسلامی بر آن حاکم است، توقع میرود با آنچه از احکام الهی درباره حجاب در دست داریم، دانشگاهی با ظاهر اسلامیتر داشته باشیم که خود نیازمند وضع قوانین دقیق درباره حجاب و پوشش دانشجویان و پرهیز از برخوردهای سلیقهای است.
کاری از گروه دین و فرهنگ باحجاب