روزه در ادیان

 

الف) ادیان الهی 

خداوند در قرآن کریم می فرماید که روزه بر امت های پیش از اسلام نیز واجب شده بود.

«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ». (بقره: 183)

از تفسیر این آیه چنین به دست می آید که حکم وجوب روزه، برای تمام پیروان ادیان الهی که پیش از مسلمانان زندگی می کردند وجود داشته است، البته از این آیه نمی توان دریافت که روزه آنان شبیه روزه مسلمانان بوده است، بلکه تنها اصل روزه و خودداری را در میان آنان ثابت می کند.

 

یک ـ دین یهود 

اول ـ آداب روزه

روزه داشتن قوم یهود به پرهیز از غذا و آب محدود نمی شد و با آداب ویژه ای همراه بود، مانند:

1. قربانی کردن؛

2. دعا و اعتراف به گناه و توبه؛

3. پوشیدن لباس مندرس، و خاک یا خاکستر بر سر نهادن؛

4. خواندن تورات.

 

دوم ـ روزه های مرسوم

بر اساس یک طبقه بندی، روزه های مرسوم در آیین یهود را می توان به سه طبقه اصلی تقسیم کرد:

1. روزه های حکم شده در کتاب مقدس یا روزه های واجب شده به مناسبت رویدادهای مطرح شده در کتاب مقدس از جمله:

ـ سال روز ویرانی بیت المقدس؛

ـ سال روز رخنه کردن دشمنان یهود به شهر اورشلیم و فتح آن به دست رومی ها؛

ـ سال روز محاصره اورشلیم به دست بخت النصر، پادشاه بابل.

2. روزه های تعیین شده از سوی عالمان یهود.

3. روزه های شخصی که وقت مشخصی ندارد و افراد با توجه به رویدادهای ویژه ای می گیرند، ازجمله:

ـ سالگرد فوت والدین یا معلم؛

ـ روزه عروس و داماد در روز ازدواجشان تا هنگام انجام مراسم ازدواج؛

ـ روز صدور حکم اعدام (اعضای دادگاه روزه می گرفتند)؛

ـ اگر صفحه ای از اسفار خمسه در میان جمعی بر زمین می افتاد، حاضران یک روز روزه می گرفتند.

 

سوم ـ زمان روزه

بر اساس کتاب های عهد قدیم، وقت روزه که با پرهیز کامل از غذا و نوشیدنی، استحمام، ارتباط جنسی، پوشیدن کفش و استفاده از روغن برای مو، همراه بود، از غروب آفتاب تا شامگاه روز بعد بوده است. زنان باردار و شیرده (با رعایت شرایطی) و همه کسانی که سلامتی شان در خطر بود، از روزه معاف می شدند.

 

دو ـ دین مسیح 

حضرت عیسی ^{علیه السلام} و پیروان او نیز بر اساس آیین یهود به روزه عمل می کردند و توجه داشتند که روزه حقیقی آن است که به هیچ کار بدی دست نزنند و با قلبی خالص، خود را وقف خدمت به خداوند کنند.

 

اول ـ روزهای روزه

1. روزه روز جمعه پیش از عید پاک؛

2. روزه چهل روز پیش از عید پاک؛

3. روزه چهل روز پیش از هفته مقدس؛

4. روزه چهارشنبه و جمعه هر هفته؛

5. دیگر روزهای مقدس؛

 

دوم ـ آداب پرهیز

در آیین مسیحیت، پرهیز تمام و کمال از خوردن و آشامیدن بسیار کم دیده می شود و پرهیز از برخی غذاها و برخی امور مطرح است. برای مثال:

ـ پرهیز از گوشت و کره؛

ـ پرهیز از شیر، ماهی و تخم مرغ؛

ـ پرهیز از میوه های آبدار، آب میوه و استحمام؛

ـ پرهیز از سرگرمی، مزاح و اسب سواری؛

در واقع، آنان با پرهیز از برخی خوردنی ها و امور فرح بخش، ارتباط روحانی خود را با خداوند تقویت می کردند.

 

سه ـ آیین حضرت یحیی ^{علیه السلام} 

«منداییان»، پیروان حضرت یحیی هستند که در روزهای ویژه ای از سال از خوردن گوشت، ماهی و تخم مرغ پرهیز می کردند و به سفارش علمای خود، چشمشان را از نگاه های شیطانی و گوششان را از شنیدن حرف های مردم دور نگه می داشتند.

 

ب) دیگر آیین ها 

ـ زاهدان پیرو آیین جین و آیین هندو، برای ایجاد آمادگی روحی در خود، در برخی جشن ها روزه می گرفتند. برخی نیز بهترین مرگ را مرگ بر اثر پرهیز کامل از آب و غذا می دانستند.

ـ بسیاری از راهبان بودایی مذهب، تنها به یک وعده غذا در روز بسنده می کردند و اول و نیمه ماه را روزه کامل می گرفتند. مردم عامی بودایی مذهب نیز هر ماه چهار بار روزه می گرفتند و به گناهان خود اقرار می کردند.

ـ در میان چینیان کهن، از جمله آداب دینی، پرهیز از غذاهایی بود که در مراسم قربانی پیش کش می شد. همین طور پیروان کنفوسیوس، روزه داری را آماده سازی خود برای بهتر به انجام رساندن عبادت می دانستند.

ـ در مصر کهن، پس از مرگ پادشاه، رعیت های او روزه می گرفتند و از مصرف گوشت، نان گندم و هر تفریحی پرهیز کرده، همچنین از استحمام، مالیدن روغن به موی سر و بستر نرم خودداری می کردند.

ـ قبیله های بومی امریکا معتقد بودند روزه گرفتن در کسب هدایت و راهنمایی از روح اعظم مؤثر است و از جمله مراسم عزاداری آنان پرهیز از غذا بوده است.

ـ مردم کهن مکزیک، امساک از غذا را به عنوان کفاره گناهان به جا می آوردند و پارسایان آنها هنگام روی دادن مصیبتی همگانی، ماه ها راه امساک را در پیش می گرفتند.

 

 

منبع: مجله ارمغان