سؤال: آیا خدا به عبادات ما نیاز دارد که فرمان داده نماز بخوانیم و رو به کعبه بایستیم؟
اگر همهٔ مردم رو به خورشید، خانه بسازند، چیزی به خورشید اضافه نمی‌شود و اگر همهٔ مردم، پشت به خورشید، خانه بسازند. چیزی از خورشید کم نمی‌شود. خورشید نیازی به مردم ندارد که رو به او کنند؛ این مردم هستند که برای دریافت نور و گرما باید خانه‌های خود را رو به خورشید بسازند. خداوند به عبادات مردم نیازی ندارد که فرمان داده نماز بخوانند. این مردم هستند که با رو کردن به او از الطاف خاص الهی برخوردار می‌شوند و رشد می‌کنند. قرآن می‌فرماید: «اگر همه مردم کافر شوند، درهای در خداوند اثر ندارد، زیرا او از همهٔ انسان‌ها بی‌نیاز است». (ابراهیم، ۸)
سؤال: امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، وظیفهٔ همهٔ مسلمانان است یا گروهی خاص؟
برای ماشینی که در مسیر یک‌طرفه، برخلاف همه رانندگی می‌کند، دو نوع برخورد لازم است؛ یکی آنکه تمام رانندگان با بوق و چراغ، مخالفت خود را با کار او اعلام کنند، دوم آنکه پلیس، راننده را جریمه کند. قرآن نیز تمام مسلمانان را به امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر سفارش کرده و فرموده است: «شما بهترین امتی هستید که جلوه کرده‌اید؛ به‌شرط آنکه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر کنید». (آل‌عمران، ۱۱۰) و در جای دیگری می‌فرماید: «از میان شما مسلمین، گروهی ویژه باید مسئول امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر شوند». (آل‌عمران، ۱۰۴)
سؤال: چرا در اسلام، ارزش نسل به نیت آن است و قبولی عمل به‌قصد قربت و اخلاص وابسته است؟
حتی در کارهای دنیوی هم ارزش کارها، به نیت آن‌ها بستگی دارد. به این مثال‌ها توجه کنید:
جراح و چاقوکش، هر دو شکم پاره می‌کنند، اما کار جراح، خدمت است و کار چاقوکش، جنایت. همین جراح می‌تواند برای پول کار کند و می‌تواند برای نجات یک انسان کار کند. هرکدام از این هدف‌ها نیز ارزش مخصوص به خود را دارد. مثالی دیگر؛ یک لیوان آب را به سه نفر عرضه می‌کنیم؛ یکی نمی‌خورد، چون میل ندارد و دیگری نمی‌خورد، چون قهر کرده است، سومی نمی‌خورد و می‌گوید: «نفر چهارم از من تشنه‌تر است، آن را به او بدهید!» این سه نفر، در ننوشیدن آب، یکسان‌اند، ولی به خاطر آنکه هدف‌های آن‌ها متفاوت است، ارزش کارشان نیز تفاوت دارد.
در اسکناس‌ها نخی است که نشانهٔ اصالت اسکناس و وسیلهٔ جدایی اسکناس اصلی از قلابی است. در عبادات نیز باید ریسمانی محکم میان بنده و خدا باشد که همان قصد قربت و اخلاص است. اگر آن نخ نباشد یا پاره شود، رابطه انسان با خدا قطع می‌شود و عمل، مقبول نیست.
سؤال: خدا که به همه مردم است؛ پس چرا در نماز، مردان و زنان باید خود را بپوشانند؟
همیشه پوشیدن لباس به خاطر محرم و نامحرمی نیست، بلکه گاهی پوشیدن لباس، جنبهٔ تکریم و ادب دارد. معمولاً افراد در خانهٔ خود، لباس ساده می‌پوشند، ولی وقتی مهمان وارد خانه می‌شود، به احترام مهمان، لباس کامل و مناسب می‌پوشند و اگر قرار باشد در مجلس عروسی شرکت کنند لباس کامل‌تری بر تن می‌کنند. این تغییر لباس‌ها به خاطر ادب و احترام مهمانان مجالس است. حضور در محضر خداوند در حال نماز نیز مقتضی پوشیدن لباس مناسب و کامل است.
سؤال: حضور در مراسم مذهبی، نوعی مطرح کردن خود است؟ آیا این کار، ریا و تظاهر نیست؟
اولاً هر خودنمایی و تظاهری حرام نیست. زن و شوهر که خود را برای یکدیگر آرایش می‌کنند، برای تظاهر است و همین تظاهر، عبادت است. سفارش اسلام به حضور در مسجد برای نماز، نوعی تظاهر است، اما تظاهر برای تعظیم شعائر دینی.
عزاداری برای امام حسین (علیه‌السلام) با حضور در خیابان‌ها، تظاهری است که در آن عبادت نهفته است.
ثانیاً شرکت بعضی افراد در مساجد و محافل، یک نوع تبلیغ و تشویق عملی برای دیگران است. اگر مسئولین به مسجد محله بروند، مردم عادی نیز خواهند آمد. تظاهر و ریا آنجا حرام است که هدف، مطرح کردن خود باشد، نه مطرح کردن کار یعنی اگر در جایی شرکت کنیم که نشان دهیم انسان نیکوکار و خوبی هستیم، این ریا و حرام است، اما اگر هدف ما از حضور در مراسم این باشد که به مردم بگوییم: «من آمدم و شما هم بیایید»، این تبلیغ عملی است و حتی پاداش و ثواب دارد.
سؤال: چه کنیم تا در دنیا راحت زندگی کنیم؟
قرآن می‌فرماید: «آن‌گونه باشید که اگر چیزی را از دست دادید، تأسف نخورید و اگر چیزی به شما دادند، شاد نشوید». (حدید، ۲۳)
راستی آیا می‌شود انسان این‌گونه متعادل باشد که دادن‌ها و گرفتن‌ها در او اثری نگذارد؟ کارمند بانک، یک روز مسئول دریافت پول مردم می‌شود و روز دیگر، مسئول پرداخت پول به مردم می‌شود. نه آن روزی که پول می‌گیرد، خوشحال است و نه آن روزی که می‌پردازد، ناراحت؛ زیرا او می‌داند هردو روز، امانت‌داری بیش نبوده است.
مثالی دیگر برای لاستیک تراکتور، حرکت در زمین هموار و غیر هموار یکسان است، ولی برای لاستیک دوچرخه، تفاوت دارد. نشست و برخاستن یک گنجشک، روی شاخهٔ گل اثر می‌گذارد، ولی روی درخت تنومند، اثر چندانی ندارد. آری، انسان‌های بزرگ به خاطر سعه‌صدری که دارند، مسائل جزئی در روح آنان اثر چندانی ندارد.
امام حسین (علیه‌السلام) ظهر عاشورا در برابر ده‌ها تیر که به سویش رها شد و ده‌ها داغی که دید، نماز باحال و خشوعی خواند؛ درحالی‌که کوچک‌ترین حرکت، ما را از نماز یا خشوع بازمی‌دارد.
منبع: ماهنامه خانه خوبان