مرحوم آیت‌الله محمد محمدی اشتهاردی:
آیت‌الله خامنه‌ای خود تمایل به پذیرفتن مقام ولایت‌فقیه نداشتند ولی مجتهدین خبرگان و شخصیت‌ها چنین مقامی را به‌عنوان احساس وظیفه به ایشان قبولاندند.
مقام معظم رهبری در پذیرش مسئولیت‌ها هرگز به مقام و منصب نمی‌اندیشند، بلکه انگیزه ایشان در پذیرش، فقط تکلیف و وظیفه اسلامی است. ایشان در یکی از گفتارهای خود می‌فرماید: «اگر به خامنه ای بگویند که امروز وجود تو برای کفش جفت کردن توی فلان حسینیه مفیدتر است... بنده خواهم رفت آنجا و کفش جفت خواهم کرد. این را قطعاً بدانید اگر یک کاری باشد که من در آن کار در گمنامی زندگی کنم و وجودم برای اسلام مفیدتر از مسئولیتی باشد که الان دارم، و الله یک لحظه درنگ نمی کنم.»
انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای، انتخاب شایسته‌ای بود. خطیب بزرگ، مرحوم حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدتقی فلسفی، دراین‌باره می‌گوید: «با رحلت امام، تعیین رهبر ... موضوع بسیار اساسی و سرنوشت ساز بود. شاید دشمنان انقلاب اسلامی تصور می‌کردند که بحث بر سر تعیین رهبر توسط مجلس خبرگان، ماهها به طول انجامد و آنها بتوانند از این فرصت جهت اغراض پلید خود بهره برداری کنند، لیکن مجلس خبرگان با آگاهی، بیداری و شناخت حساسیت شرایط، به بیگانگان مهلت نداد و خیلی زود در این باره تصمیم گرفت و به مقام رهبری حضرت آیة الله آقای خامنه ای که به منزله فرزند روحانی امام بودند و به طرز تفکر و اندیشه های آن رهبر بزرگ کاملا وقوف داشتند، رای داد و دشمنان اسلام و انقلاب را مأیوس ساخت. انصافا انتخابی بجا و مناسب توسط مجلس خبرگان صورت گرفت. از روزی که معظم له بر کرسی رهبری انقلاب تکیه زدند، تا امروز همان خط مشی امام را در کمال رشادت و شجاعت دنبال نمودند و تا این لحظه که خاطرات خود را مینویسم، به فضل الهی، ایشان از عهده مسئولیت سنگین رهبری بر آمدند و دلهای ملت ایران را با اطمینان خاطر، همانند عصر امام حفظ کردند.»
از گفتنی‌ها این‌که مرحوم حاج احمد آقا (فرزند امام) خطاب به آیت‌الله خامنه‌ای (مدّظلّه) می‌گوید: «بارها حضرت امام از جنابعالی به عنوان مجتهدی مسلم و بهترین فرد برای رهبری نام بردند.»
رابطه عمیق معنوی با امام خمینی (رحمه‌الله)
از ویژگی‌های مقام معظم رهبری که یکی از رازهای توفیقات سرشار ایشان است، شناختن امام خمینی (رحمه‌الله) است؛ همان‌گونه که امام او را خوب شناخت، او نیز امام و راه امام را خوب شناخت.
مقام معظم رهبری دراین‌باره می‌فرمایند: «یقینا خصوصیات امام، استثنایی و ممتاز و بی نظیر است و هرچه در ابعاد شخصیت ایشان تامل کنیم، این استثنا و امتیاز را بهتر و بیشتر می یابیم... من قادر نیستم خصلت های انسانی و والای این مرد بزرگ را که مثل خورشید در تاریخ ایران درخشید، توصیف کنم. سال های متمادی خدمت امام بودم. از سال ?? با ایشان آشنا شدم و به درس او می رفتم. در دوره های مختلف زندگی و در بحران هایی که پیش می آمد، رفتار حساب شده ی آن مرد را دیده بودم. این انسان استثنایی، اصلاً از نوع مردم زمان ما نبود. واقعاً نمی توانم خصلت ها و خصوصیات این مرد بزرگ را توصیف کنم.»
«اقبال با مردم ایران بود که خدای متعال گوهر یکدانه و ذخیره‌ی خودش را به آنها عنایت فرمود. معمولاً خدای متعال گوهرهای ناب خود را برای روزهای حساس تاریخ بشر ذخیره می‌کند، و ما این افتخار را داشتیم که خداوند یکی از گوهرهای گرانبهای خود را در میان ما قرار داده بود. خیلی ها امام (رحمه‌الله) را می‌دیدند، اما نمی‌شناختند و او را به انسانهای معمولی تشبیه می‌کردند؛ اما جوهر درخشان و فروزان او به کمک پروردگار و در سایه‌ی عبودیت خدا آشکار شد... او خوب می‌فهمید و درست تشخیص می‌داد. او از همه‌ی انسانهایی که ما تاکنون دیده‌ایم و وصف آنها را شنیده‌ایم - غیر از انبیا و اولیا و ائمه (علیهمالسلام) - یک سر و گردن بالاتر بود. افراد بزرگی که ما در تاریخ گذشته و معاصر زندگی آنها را مطالعه کرده‌ایم، هیچکدامشان به لحاظ عظمت، اصلاً قابل مقایسه با شخصیت عظیم او نبودند؛ اما همین امام در مقابل مردم می‌گفت: من در برابر شما احساس حقارت می‌کنم.»
با قاطعیت می‌توان گفت که رابطه علمی و عملی مقام معظم رهبری با امام بسیار نیرومند و ژرف بود و ما کمتر کسی را سراغ داریم که این‌گونه به امام نزدیک باشد. مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «در دوران مسئولیت ممتدی که از روزهای اول انقلاب داشتیم. بارها به یاد این جمله امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌افتادم که می‌فرمایند: «اذا اشتد بنا الحراق التجیبنا رسول الله» وقتی که در جنگها کار بر ما سخت می شد و احساس می کردیم که در مقابل حادثه ضعیفیم، به رسول خدا پناه می بردیم.» وقتی این جمله امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به یادم می آمد، می دیدم بر وضع ما نیز صادق است.مکرر اتفاق می افتاد که سرقضایای مختلف با برادران مسئول می نشستیم و فکرهایمان را تبادل می کردیم و مشکل را در مجموعه ای می گذاشتیم و خدمت امام (رحمه‌الله) می بردیم و او بود که با نظر صائب و اراده قوی و ایمان و توکل بی نظیر خود، مشکل را حل می کرد.»
گفتار امام در شأن و مقام آیت‌الله خامنه‌ای
ستایش و تمجید امام خمینی (رحمه‌الله) از اشخاص، بسیار حساب شده بود؛ به‌ویژه اگر کسی را در سطح بالا و با واژه‌های عمیق و رسا می‌ستود، قطعاً او ازهرجهت نزد امام شناخته‌شده و آزموده شده و مفید به حال اسلام و مردم بود.
شاید بتوان گفت که امام هیچ‌کس را همانند مقام معظم رهبری نستوده و مردم را به سویش راهنمایی نکرده است.
«شما اگر گمان می کنید که در تمام دنیا رئیس جمهورها و سلاطین و امثال اینها،یک نفر را مثل آقای خامنه ای پیدا کنید که متعهد به اسلام باشند و خدمتگزار،و بنای قلبی اش بر این باشد که به این ملت خدمت کند،پیدا نمی کنید.» (صحیفه نور، جلد 17، صفحه 271)
«شما (آقای خامنه ای) در بین دوستان متعهد به اسلام و مبانی اسلامی از جمله افراد نادری هستید که چون خورشید، روشنی می دهید.» (صحیفه نور، جلد 20، صفحه 173)
«ایشان را من سال‌های طولانی میشناسم، و در آن زمانی که اول نهضت بود ایشان وارد بود و به اطراف برای رساندن پیام‌ها تشریف میبردند، و بعد از این هم که این انقلاب به اوج خودش رسید، ایشان حاضر واقعه بود همه جا، تا آخر و حالا هم هست. یک نعمت خدا به ما، این است.» (صحیفه نور، جلد 17، صفحه 170)
«خداوند متعال بر ما منت نهاد که افکار عمومی را برای انتخاب رئیس جمهوری متعهد و مبارز در خط مستقیم اسلام و عالم به دین و سیاست (آقای خامنه ای) هدایت فرمود.» (صحیفه نور، جلد 15، صفحه 179)
«... من شما را یکی از بازوهای توانای جمهوری اسلامی می دانم و شما را چون برادری که آشنای به مسائل فقهی و متعهد به آن هستید و از مبانی فقهی مربوط به ولایت مطلقه فقیه جدا جانبداری می کنید، می دانم.» (صحیفه نور، جلد 20، صفحه 173)