1. آنچه بر تو فرو فرستادیم
آری، نیست معبودی جز او که دستورم داده و اعلام کرده که: «اگر در ابلاغ آنچه اینک بر تو فرو فرستاده‌ام کوتاهی کنی، در حقیقت، به هیچ یک از وظایف رسالت و ابلاغ من عمل نکرده‌ای.» و هم او تبارک‌وتعالی حفظ و نگهداری مرا در برابر مخالفان تعهد و تضمین کرده و او مرا کفایت‌کننده‌ای بزرگوار است؛ و اینک این است آن پیام که بر من نازل فرموده:
2. ابلاغ رسالت
بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم، یا أیُّها الرَّسولُ بَلِّغ ما أنزلَ إلَیکَ مِن ربکّ (فی عَلیٍ) و إِن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتَه وَاللّهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاسِ، مائده/67. ای مردم من در ابلاغ آنچه که حق بر من فرو فرستاده است، کوتاهی نکرده‌ام و هم‌اکنون سبب نزول آن آیه را برایتان بازخواهم گفت: فرشته وحی خدا جبرائیل (علیه‌السلام) سه بار بر من فرود آمده و از سوی حق تعالی، پروردگارم، فرمان داد تا در این مکان به پا خیزم و سپید و سیاه مردم را رسماً آگاهی دهم که علیبنابیطالب، برادر و وصی و جانشین من و امام پس از من است که نسبتش به من، همان نسبت است که‌هارون به موسی داشت، با این تفاوت که رسالت به من، خاتمه یافته است و بعد از خداوند و رسولش، علی، ولیّ و صاحب اختیار شماست.
3. همان کسی که
علیبنابیطالب، همان کسی است که نماز به‌پای داشت و در حال رکوع، به نیازمند، صدقه داده است و او در هر حالی رضای خدا را می‌جوید.
4. از جبرائیل (علیه‌السلام) خواستم
از جبرائیل (علیه‌السلام) خواستم که از خداوند متعال معافیت مرا از تبلیغ این مأموریت تقاضا کند؛ ای مردم چون می‌دانستم که در میان مردم پرهیزگاران، اندک و منافقان، بسیارند و از مفسده‌جویی گنه آلودگان و نیرنگ بازی آنآن‌که دین اسلام را به تمسخر و استهزاء گرفته‌اند، آگاهی داشتم؛ همان‌ها که خداوند، در قرآن کریم، وصفشان کرده است: تَقُولُونَ بِأفواهکم ما لَیسَ لَکُم بِه علِم وَ تَحسَبُونَهُ هَیِّناً وَ هُوَ عِندَاللّهِ عَظیمً، نور/15؛ هنوز آن آزارها که این گرو ه، بارها بر من روا داشتند، از خاطر نبرده‌ام تا آنجا که به دلیل ملازمت و مصاحبت فراوان علی (علیه‌السلام) با من و توجهی که به او داشتم، به عیب‌جویی من برخاستند و مرا مردی زودباور که هر چه می‌شنود، بی‌اندیشه می‌پذیرد، خواندند تا آن‌که خداوند عز و جل، این آیه را نازل فرمود: وَ مِنهُم الَّذینَ یُؤذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أذُنٌ قُل أذُنُ خَیرٍ لَکُم یُؤمِنُ بِاللّهِ وَ یُؤمِنُ لِلمُؤمِنینَ، توبه/61.
5. ولی و صاحب اختیار
ای مردم بدانید که خداوند، علیبنابیطالب را ولیّ و صاحب اختیار شما معیّن فرموده و او را امام و پیشوای واجب الاطاعه قرار داده است و فرمانش را بر همه مهاجران و انصار و پیروان ایمانی ایشان و بر هر بیابانی و شهری و بر هر عجم و عربی و هر بنده و آزاده‌ای و بر هر صغیر و کبیری و بر هر سیاه و سپیدی و بر هر خداشناس موحدی، فرض و واجب فرموده و اوامر او را مطاع و بر همه کس نافذ و لازم‌الاجرا مقرر فرموده است. هر کس با علی (علیه‌السلام) به مخالفت برخیزد، ملعون است و هر کس که از او پیروی نماید، مشمول عنایت و رحمت حق خواهد بود.
6. مؤمن کیست؟
مؤمن کسی است که به علی (علیه‌السلام) ایمان آورد و او را تصدیق کند. مغفرت و رحمت خداوند شامل او و کسانی است که سخن او را بشنوند و نسبت به‌فرمان او مطیع و تسلیم باشند.
7. بعد از من
خداوند عز و جل، پروردگار و ولیّ و صاحب اختیار و خداوندگار شماست و گذشته از او و پیامبرش محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) همین من که اکنون به پا خاسته و با شما سخن می‌گویم سپس بعد از من علی (علیه‌السلام) به امر خدا بر شما سمت ولایت و صاحب اختیاری دارد و پس از او امامت و پیشوایی تا روز واپسین و تا آن هنگام که خدا و پیامبرش را دیدار خواهید کرد، در ذریه و نسل من که از پشت علی (علیه‌السلام) هستند، قرار خواهد داشت.
8. امام و راهنمای آشکار
ای مردم دانشی نیست که خداوند به من تعلیم نکرده باشد و من نیز هر چه که تعلیم گرفته‌ام به علی (علیه‌السلام)، این امام پرهیزکاران و پارسایان آموخته‌ام و دیگر دانشی نیست مگر آن‌که به علی (علیه‌السلام) تعلیم کرده‌ام و اوست امام و راهنمای آشکار.
9. مباد که
ای مردم مباد که نسبت به او راه ضلالت و گمراهی سپرید و مباد که از او روی برتابید و مباد که از ولایت و سرپرستی او و از اوامر و فرمان‌هایش به تکبّر، سر باز زنید. اوست که‌هادی به حق و عامل به حق و نابودکننده باطل است و از ناپسندها بازتان می‌دارد.
10. از سرزنش پروا ندارد
اوست که در راه خدا از سرزنش هیچ کس، پروا نمی‌کند و اوست نخستین کسی که به خدا و پیامبرش ایمان آورد و جان خویش را فدای رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) کرد، در آن هنگامه‌ها که هیچ کس در کنار پیامبر باقی نماند، هم چنان از او حمایت کرده و تنها رها ننمود و هم او بود که در آن روزگار که کسی را اندیشه عبادت و پرستش خدا نبود، در کنار پیامبر، پروردگار خود را پرستش و عبادت می‌کرد.
11. برتر و والاتر
ای مردم علی را برتر و والاتر از هر کس بدانید که خدایش از همه، والاتر و برتر دانسته است و به ولایت او تمکین کنید که خدایش به ولایت بر شما منصوب فرموده است.
12. از جانب حق تعالی است
ای مردم علی (علیه‌السلام)، امام و پیشوا از جانب حق تعالی است و خداوند توبه منکران ولایت او را هرگز نخواهد پذیرفت و هرگز آنان را مشمول عنایت و مغفرت خویش، قرار نخواهد داد و خداوند، بر خود حتم و لازم فرموده که با آن کسانی که از فرمان علی (علیه‌السلام) سر بپیچند، چنین رفتار کند و پیوسته تا جهان، باقی و روزگار، در کار است، ایشان را در شکنجه و عذابی سخت و توان‌فرسا معذّب دارد.
13. پیامبران پیشین و رسولان نخستین
ای مردم همه پیامبران پیشین و رسولان نخستین، مردم را به آمدن من بشارت داده‌اند. من، خاتم پیامبران و رسولان خدایم و بر همه خلق آسمان‌ها و زمین‌ها حجّت و برهانم، هر کس در این امر، تردید کند، هم چون کفّار جاهلیت نخستین است و هر کس در سخنی از سخنان من شک نماید، در حقیقت، به تمام سخنان من شک کرده است و چنین کسی، مستحق بلا و مستوجب آتش خواهد بود.
14. هرکس سخن مرا انکار کند
ای مردم علی (علیه‌السلام) را برتر از همه بدانید که گذشته از من، از هر مرد و زنی، برتر و والاتر است. (بدانید) که خداوند، به خاطر ماست که به جهانیان، روزی می‌دهد و آفرینش بر پای و برقرار است؛ هر آن‌کس که این سخن مرا انکار کند، ملعون و ملعون و مغضوب و مغضوب درگاه حق است.
15. آگاه باشید
هان. آگاه باشید که این سخنان را، به یقین، جبرائیل (علیه‌السلام) از سوی حق تعالی به من خبر داده و گفته است که: «هر کس با علی (علیه‌السلام) به عداوت و دشمنی بر خیزد و ولایت و محبت او را در دل نگیرد، لعنت و خشم مرا نسبت به خود، فراهم کرده است»؛ پس هر کس باید که در کار خود بنگرد که برای فردای خود، چه آماده نموده است؛ پس باید که از مخالفت با علی (علیه‌السلام) سخت بر حذر باشید و مبادا که پس از ثابت قدمی، پایتان بلغزد که خداوند به هر چه کنید، آگاه است.
16. خدا در کتاب مجید خود
ای مردم علی (علیه‌السلام) همان کس است که خدا در کتاب مجید خود، به‌عنوان «جنب الله» از او یاد کرده و از زبان مبتلایان به دوزخ، فرموده است: «یا حَسرَتی عَلی ما فرَّطتُ فی جَنبِ الله»، زمر/56.
17. تدبر و تفکر در قرآن
ای مردم در قرآن به تدبر و تفکر، نظر کنید و در درک و فهم آیات آن بکوشید و به محکمات آن توجه کنید و از متشابهاتش، پیروی منمایید؛ و به خدا سوگند، غیرازاین مرد که هم‌اکنون دست او را گرفته و او را برکشیده‌ام هرگز دیگری نیست که بتواند دستورات قرآن را برای شما روشن کند و تفسیر آیات آن را بیان نماید، همین مردی که اکنون بازوی او را گرفته‌ام و به شما اعلام می‌کنم که: هر کس را من مولا و سرپرست و صاحب اختیارم، علی (علیه‌السلام) مولا و سرپرست و صاحب اختیار اوست؛ این مرد، علیبنابیطالب، برادر و وصی من است که فرمان دوستی و ولایت او از جانب حق متعال بر من نازل گردیده است.
18. من مولای اویم
ای مردم علی (علیه‌السلام) و آن پاکان از فرزندانم، ثقل اصغرند و قرآن، ثقل اکبر است که هر یک، از دیگری خبر می‌دهد و هر کدام، دیگری را تأیید و تصدیق می‌کند؛ میان این دو ثقل و این دو امر گرانقدر، جدایی نخواهند بود تا آن‌که قیامت در کنار حوض، به من برسند. ایشان امنای حق در میان خلق و فرمانروایان او بر روی زمین‌اند.
19. ثقل اصغر و اکبر اویم
به هوش باشید که من، آنچه لازم بود، گفتم. به هوش باشید که مطلب و مقصود را ابلاغ کردم و به گوش شما رساندم. توضیح دادم که این امر، به دستور خداوند بود و من نیز از سوی او عز و جل به شما ابلاغ نمودم. به هوش باشید که عنوان «امیرالمؤمنین» بر کسی جز برادر من روا نیست و این سمت و مقام و فرمانروایی بر مسلمانان، پس از من، برای هیچ کس جز وی مجاز و حلال نیست.
20. ای مردم این علی (علیه‌السلام)
ای مردم این علی (علیه‌السلام)، برادر و وصی من و مخزن علم و خلیفه و جانشین من است بر امّت. علی (علیه‌السلام) مفسّر قرآن، کتاب خداست. اوست که مردم را به حق دعوت می‌کند و اوست که به هرچه موجب رضا و خوشنودی خداست، عمل‌کننده است.
21. بازدارنده مردمان از معاصی
اوست که دشمنان حق، در پیکار و ستیز و به فرمان‌برداری و اطاعت از خدا، سخت‌کوش و بازدارنده مردمان از معاصی و نافرمانی‌هاست. اوست خلیفه و جانشین رسول خدا، اوست امیر مؤمنان و پیشوا و هادی خلق خدا. اوست که به امر خدا قاتل «ناکثین» و «قاسطین» و «مارقین» است.
22. دستور حق
(ای مردم) آنچه می‌گویم به فرمان پروردگارم می‌گویم و این خواست و دستور حق است که هیچ سخنی از او، به دست من تغییر و تبدیل نپذیرد؛ حال می‌گویم: خداوند هر آن‌کس که علی (علیه‌السلام) دوست می‌دارد، دوست بدار و هر کس که با وی دشمن است، دشمن‌دار. خداوند هر کس که علی (علیه‌السلام) را ا نکار کند، لعنت کن و آن‌کس که پذیرای حق او نباشد، به خشم و غضب خود، گرفتار ساز.
23. اگر اکنون علی (علیه‌السلام)
خداوند اگر اکنون، علی (علیه‌السلام)، ولیّ تو را به خلافت و جانشینی خود معیّن کردم و امری که موجب اکمال دین و اتمام نعمت تو بر این مردم است، بیان کردم، همه و همه به فرمان تو بود اینک تو پسندیدی برای ایشان دین اسلام را و فرمودی: «وَ مَن یَبتَغِ غَیرَ الا؛سلامِ دیناً فَلَن یُقبَلَ مِنهُ وَ هُوَ فی الآخِرةِ مِنَ الخاسِرینَ»، آل عمران/85.
24. کمال دین شما
ای مردم خداوند عز و جل، کمال دین شما را در امامت و پیشوایی علی (علیه‌السلام) قرار داده است؛ پس هر کس که از او و جانشینان او از فرزندان من که از صلب اویند تا واپسین روز جهان پیروی و اطاعت نکند، به حبط و نابودی اعمال گرفتار گردیده و در آتش دوزخ، جاودانه، معذّب خواهد بود، نه دیگر عذابش تخفیف یابد و نه مهلت و فرصت نجاتی به او داده شود.
25. از همه به من سزاوارتر است
ای مردم این علی (علیه‌السلام) است که مرا بیش از هر کس یاری کرده و از همه بر من سزاوارتر است. از تمام مردم به من نزدیک‌تر و از همه کس، نزد من محبوب‌تر و گرامی‌تر است. خداوند عز و جل و من از او راضی و خوشنودیم.
26. شأن علی (علیه‌السلام) در قرآن
آیه‌ای در قرآن مُشعِر به رضایت حق از بندگان، نازل نشده مگر آن‌که در شأن علی (علیه‌السلام) است و هر جا که خداوند مؤمنین را مخاطب قرار داده، در درجه نخست نظر به او داشته است. آیه مدحی نیست مگر آن‌که در مورد اوست و بهشتی که در سوره «هَل أتی علی الانسان» یاد شده، برای اوست و در نزول آن دیگری جز او منظور نشده و دیگری جز او مدح و ستایش نشده است.
27. ناصر دین خدا
ای مردم علی (علیه‌السلام)، ناصر دین خدا و حامی پیامبر خداست، اوست پارسای پرهیزگار و طیّب و طاهر و رهنما و ره‌یافته. پیامبرتان، بهترین پیامبر و وصی او بهترین وصی و پسرانش بهترین اوصیاءند. ای مردم ذریه و نسل هر پیامبری از صلب خود اویند اما ذریه و نسل من از صلب علی (علیه‌السلام) هستند.
28. مبادا نسبت به علی حسادت ورزید
ای مردم شیطان به حسادت، آدم را از بهشت بیرون کرد، پس مبادا که نسبت به علی (علیه‌السلام) حسد ورزید که اعمالتان یکسره باطل شود و به لغزش و انحراف درافتید؛ که آدم صفت الله تنها به سبب یک معصیت، به زمین فرو افتاد؛ پس بر شماست که مراقب احوال خویشتن باشید. شما که در میانتان، دشمن خدا نیز هست.
29. چه کسی با علی کینه می‌ورزد
ای مردم جز شقیِ واژگون بخت کسی با علی (علیه‌السلام) کینه نمی‌ورزد و جز پارسای پرهیزگار، مِهر علی (علیه‌السلام) در دل نمی‌گیرد و جز اهل ایمان و مخلصان بی ریا به علی (علیه‌السلام) ایمان نخواهند آورد و به خدا سوگند سوره «وَالعَصر إِنَّ الا؛ِنسانَ لَفی خُسرٍ ...» در شأن علی (علیه‌السلام) نازل شده است.
30. ای مردم پرهیزکار باشید
ای مردم خدا را گواه می‌گیرم که در انجام وظایف رسالت فروگذار نکردم و بر پیامبر، جز ابلاغ فرمان حق، وظیفه‌ای دیگر نیست. ای مردم نسبت به خداوند آن‌چنان‌که شایسته است پرهیزکار باشید، مباد که جز به مسلمانی دیده از جهان فروبندید.
31. نور خدا در طینت علی
ای مردم این نور از جانب حق تعالی در من سرشته شده و بعدازآن در طینت علی (علیه‌السلام) و سپس در نسل او قرار داده شده تا آنگاه‌که نوبت به امام قائم، مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) رسد و اوست که سرانجام، حق خدا و حقوق ما را بازخواهد ستاند؛ که خداوند عز و جل ما را بر تمام مقصران و دشمنان و مخالفان و خائنان و معصیت‌کاران و ستمگران حجت قرار داده است.
32. اعلام خطر می‌کنم
ای مردم به شما اعلام خطر می‌کنم، به هوش باشید که من فرستاده خدا به‌سوی شمایم و پیش از من رسولانی آمده و رفته‌اند، آیا اگر من نیز از جهان بروم و یا کشته شوم، به راه پیشینیان خود، بازمی‌گردید؟ ولی هر آن‌کس که به عقب بازگردد و به جاهلیت اسلاف خود روی کند، زیانی به خداوند نخواهد رساند، امّا پروردگار، سپاسگزاران را پاداش نیکو مرحمت خواهد کرد ای مردم بدانید که علی (علیه‌السلام) همان کسی است که متصف و موصوف به سپاسگزاری و شکیبایی است و پس از او فرزندان من که از صلب اویند، به این صفات مزیّن و ممتازند.
33. بر خدا منت منهید
ای مردم مسلمانیِ خود را بر خداوند منّت منهید که موجب خشم و غضب پروردگار بر شما گردد و عذابی از سوی او به شما رسد، زیرا که حق در کمین است.
34. ای مردم چیزی نمی‌گذرد
ای مردم چیزی نمی‌گذرد که پس از من امامان و سردمدارانی پدید آیند که خلق را به آتش و دوزخ فراخوانند اما این گروه را در روز قیامت یار و مددکاری نخواهد بود. ای مردم خدا و پیامبرش از این کسان، متنفّر و بیزارند. ای مردم اینان و پیروان و یارانشان، جملگی، در پست‌ترین دوزخ گرفتار خواهند شد و چه بد جایگاهی است دوزخ، برای این گروه که به تکبر گراییده‌اند. هوشیار باشید که اینان همان «یاران سقیفه‌اند» (اما هر یک از شما باید که در نامه اعمال خود بنگرد گرچه مردم جز تنی چند، نامه عمل خود را از یاد برده‌اند.) ای مردم من این ولایت را به‌عنوان امامت و ارث تا روز قیامت، در ذریه و نسل خود قرار دادم و با این کار وظیفه‌ای را که به آن مأمور بودم، به پایان بردم تا بر هر حاضر و غایب و بر هر کس که شاید در این انجمن بوده و یا در این اجتماع حضور نداشته است و حتی بر آنان که هنوز از مادر متولد نشده‌اند، حجّت تمام باشد.
35. حاضران به غایبان گزارش کنند
باید که ماجرای امروز را حاضران به غائبان گزارش کنند و پدران به فرزندان تا واپسین روز خبر دهند. گر چه مدتی نخواهد گذشت که (عده‌ای) این امر را با غصب و ستم، از آن خود قرار خواهند داد و خدا آن غاصبان را لعنت کند و از رحمت خود، دور و مهجورشان سازد و در چنین حال، سزاوار این عذاب گردند که فرمود: «سَنُفرِغُ لَکُم أیُّهَا الثَّقَلانَ»، الرحمن/31؛ «یُرسَلُ عَلَیکُما شُواظٌ مِن نارٍ وَ نُحاسٌ فَلا تَنتَصِران»، الرحمن/35.
36. شما را به حال خود رها نخواهد کرد
ای مردم خداوند شما را به حال خود رها نخواهد کرد تا آن‌که پاک و پلید از یکدیگر ممتاز گردند و خدا شما را بر اسرار پنهان، آگاهی نداده و نخواهد داد. ای مردم سرزمینی نیست مگر آن‌که خداوند، مردم آن را در اثر تکذیب حق، هلاک کرده و چنان‌که خود به این معنی اشاره فرموده است: «وَ کَذلِکَ اخذ ربّک اذا اخذ القُری وَ هِیَ ظالِمَةٌ»، هود/102.
37. علی امام و پیشوای شما
و این علی (علیه‌السلام) امام و پیشوای شما و ولیّ و صاحب اختیار شماست؛ که خداوند، در مورد او تهدیدها و وعده‌ها کرده و خدا وعده‌های خود را انجام خواهد داد. ای مردم پیش از شما، اکثر مردم نخستین به گمراهی رفتند و خداوند ایشان را هلاک نمود و هم اوست هلاک‌کننده گروه‌هایی که از این پس می‌آیند، هم چنان‌که فرمود: «ألَم نُهلِکِ الاوَّلینَ، ثُمَّ نُتبِعُهُمُ الاخِرینَ، کَذلِکَ نَفعَلُ بِالمُجرِمینَ، وَیلٌ یَومئذٍ لِلمُکَذِّبینَ»، مرسلات/19.
38. صراط مستقیم
ای مردم صراط مستقیم خداوند منم و شما به رعایت آن مأمور شده‌اید و پس از من، علی (علیه‌السلام) و سپس فرزندانم که از صلب اویند، امامان و پیشوایان شمایند که خلق را به راه راست هدایت می‌کنند و پیوسته روی به سوی حق دارند.
39. سوره حمد در شأن من و علی
ای مردم این سوره (حمد) در شأن من و علی (علیه‌السلام) و فرزندانش فرود آمد و شامل ایشان می‌گردد هم‌چنین مخصوص آن‌هاست، ایشان، اولیای خدایند که نه خوفی در دل دارند و نه اندوهی آزارشان دهد، بدانید که حزب الله پیروز است و در برابر، دشمنان علی، گروهی اهل شقاق و نفاق و کینه‌ورزانی متجاوز و برادران اهریمن‌اند که به منظور فریب و نیرنگ، سخنان بی‌مغز و آمیخته به رنگ و ریا با یکدیگر نجوا می‌کنند.
40. دوستداران علی و فرزندانش
ای مردم دوستداران علی (علیه‌السلام) و فرزندانش، مردمی اهل ایمان‌اند که خداوند در کتاب خود از آنان بدین گونه یاد کرده است: «لا تَجِدُ قَوماً یُؤمِنونَ بِاللّهِ وَالیَومِ الاخِرِ یُوادُّونَ مَن حادَّاللّهَ وَ رَسُولَهُ ...»، مجادله/22، دوستداران علی و فرزندانش کسانی هستند که نوشته شده در دل‌هایشان ایمان و مدد نموده خداوند ایشان را بوسیله فرشته‌ای از سوی خودش و او وارد فرماید ایشان را در باغ‌هایی که جاریست از زیر آن‌ها نهرهایی برای همیشه در آنجا می‌مانند. خداوند از ایشان راضی و ایشان از خداوند خوشنودند.
41. من و علی (علیه‌السلام)
ای مردم من، منذر و ترساننده‌ام و علی (علیه‌السلام) هادی و رهنماست. ای مردم من، پیامبرم و علی، وصی من است.
42. آخرین امام زمان «مهدی»
آگاه باشید البتّه آخرین امام زمان قائمِ «مهدی» است. آگاه باشید او یاری کننده دین خداست. آگاه باشید او انتقام گیرنده از ستمکاران است. آگاه باشید او گشاینده دژهای استوار و ویرانگر قلعه‌های مستحکم است. آگاه باشید او نابودکننده طوایف مشرک است. آگاه باشید او منتقم خون‌های به ناحق ریخته اولیای خداست. آگاه باشید او حامی دین خداست. آگاه باشید او جرعه نوش دریای ژرف حقایق و معانی است. آگاه باشید او معرف هر صاحب فضیلتی است به برتریش و هر نادان بی فضیلتی است به نادانی‌اش. آگاه باشید او برگزیده خدا و منتخب پروردگار عالم است.
43. علی تعلیم و تفهیم شما را به عهده خواهد گرفت
ای مردم آنچه لازم بود به شما فهماندم و برایتان توضیح دادم و این علی (علیه‌السلام) است که پس از من، تعلیم و تفهیم شما را به عهده خواهد گرفت. آگاه باشید از شما می‌خواهم که پس از پایان خطابه (به نشان قبول و تمکین) نخست با من و سپس با علی (علیه‌السلام)، دست بیعت دهید و میثاق خود را استوار کنید. بدانید که من به خداوند تعهّد سپرده‌ام و علی (علیه‌السلام) در برابر من تعهّد و بیعت نموده است و من، اکنون، از سوی حق تعالی از شما می‌خواهم که با علی (علیه‌السلام) بیعت کنید و بدانید که هر کس بیعت خود را بشکند، به زیان خویش اقدام کرده است.
44. حج خانه خدا کنید
ای مردم حج و صفا و مروه از شعائر الهی است «فَمَن حَجَّ البیت أوِ اعتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَیهِ أن یَطَّوَّفَ بِهِم»، بقره/158. ای مردم حج خانه خدا کنید که هیچ خاندانی نیست که به آن خانه وارد شود مگر آن‌که بی‌نیاز گردد و هیچ خانواده‌ای از این خانه، رخ نتابیده، مگر آن‌که به فقر و تهیدستی گرفتار آمده است. ای مردم مؤمنی نیست که در آن موقف کریم بایستد مگر آن‌که خداوند از معاصی گذشته او چشم‌پوشی می‌کند. پس آنگاه‌که حجش تمام شد زندگی و اعمال را از نو آغاز می‌کند.
45. خانه خدا را با اعتقاد زیارت کنید
ای مردم خانه خدا را با اعتقاد کامل و با دقت و فهم درست زیارت کنید و مباد که بدون توبه و ترک گناهان گذشته خود، از آن مواقف شریف بازگردید.
46. اقامه نماز و پرداخت زکات
ای مردم اقامه نماز و پرداخت زکات، باید بر طبق دستور پروردگار و به همان روش که او فرمان داده است، به عمل آید و چنانچه با گذشت زمان، کوتاهی کنید یا مسائل و معارف دین را فراموش نمایید، این علی (علیه‌السلام) ولیّ و سرپرست شما، مبیّن آن معارف و احکام برای شماست. همو که خداوند عز و جل، او را پس از من برای شما منصوب کرده و هم امامانی که به جانشینی من و او از سوی حق تعالی تعیین گردیده‌اند، پاسخ گوی مسائل و مشکلات شما خواهند بود و بر آنچه نمی‌دانید آگاهتان خواهد کرد.
47. حلال و حرام خدا
آگاه باشید حلال و حرام خدا، بیش از آن است که بتوانم یک‌به‌یک برشمارم و معرفی نمایم؛ چون چنین است، در یک کلام می‌گویم که به حلال‌ها امر می‌کنم و از حرام‌ها نهی می‌نمایم و به منظور توضیح و تبیین آن‌ها، مأمور شده‌ام که از شما بیعت گیرم و دست تعهد و پیمان بفشارم که آنچه از سوی حق تعالی درباره امیرالمؤمنین، علی (علیه‌السلام) و امامانی که از نسل من و علی (علیه‌السلام) به جهان خواهند آمد، پذیرفته باشید؛ و مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، قائم امامان و قاضی به حق تا روز واپسین خواهد بود.
48. امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر
آگاه باشید من سخن خود را مجدداً تأکید می‌کنم که: نماز را به‌پای دارید و زکات بدهید، امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر کنید اما بدانید که سرآغاز هر امربه‌معروف و نهی‌ازمنکری این است که فرامین مرا بپذیرید و حاضران، آن را به غایبان، اطلاع دهید و به اطاعت از اوامر من وادارشان کنید؛ و از مخالفت با آن‌ها بر حذرشان سازید؛ زیرا که این‌ها دستور خداوند عز و جل و فرمان من است و بدانید که بدون امام معصوم (و بی‌معرفت او) امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر امکان‌پذیر نیست.
49. کتاب خدا و عترت من
ای مردم این قرآن است که امامان پس از علی (علیه‌السلام) را از فرزندان و از نسل او معرفی کرده و من نیز به شما توضیح دادم که علی از من و من از اویم. خداوند در کتاب خود فرموده است: «وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فی عَقِبِهِ»؛ و من نیز گفتم: «تا آن زمان که دست تمسک به دامن این دو امر گرانسنگ (یعنی کتاب خدا و عترت و خاندان من) زده اید، هرگز به گمراهی و ضلالت دچار نخواهید شد».
50. ای مردم به مرگ بیندیشید
ای مردم به مرگ بیندیشید و از حساب و میزان و محاکمه در پیشگاه پروردگار جهانیان غافل مباشید و ثواب و عقاب و پاداش و کیفر رستاخیز را از خاطر مبرید که هر کس نیکی کند، پاداش یابد و هر کس دامن به بدی آلوده سازد، بهره‌ای از بهشت نخواهد داشت.
51. مأمورم که؟
ای مردم شما را شماره از آن حد فزون‌تر است که بتوانید یک‌یک، با من دست بیعت دهید درحالی‌که به‌فرمان خدا، مأمورم که از زبان هر یک از شما اعتراف گیرم که منصب فرمانروایی و امارت بر مؤمنان را که برای علی (علیه‌السلام) قرار داده‌ام پذیرفته‌اید و نیز (مأمورم که) در مورد قبول امامت و ولایت امامانی که از نسل من و صلب علی (علیه‌السلام) می‌باشند، اقرار و بیعت گیرم. حال که چنین است، همگان یک صدا و به زبان، بگویید: (ای رسول خدا) آنچه که در ولایت و رهبری مطلق علی (علیه‌السلام) و امامان پس از وی که از صلب اویند از جانب حق تعالی به ما ابلاغ کردی، شنیدیم و در برابر آن مطیع و تسلیمیم و به آن امر راضی و خوشنودیم اینک ما به دل‌وجان و به زبان و دستمان، نسبت به قبول ولایت با تو بیعت می‌کنیم و پیمان می‌بندیم که با این اعتقاد، زندگی کنیم و با آن بمیریم و تا آن زمان که سر از خاک برداریم.
52. مقام حسن و حسین (علیهماالسلام)
ای مردم مقام و منزلتی که حسن و حسین (علیهم‌السلام) نزد خدا و رسول او دارند، گوشزدتان کرده و ابلاغ نموده و متوجهتان ساختم که این دو تن سرور جوانان بهشتند و پس از من که جد ایشانم و بعد از علی (علیه‌السلام)، منصب امامت خواهند داشت؛ و (ای مردم) بگویید: «در این امر، مطیع خدا و پیامبرش و علی (علیه‌السلام)، و حسنین و امامان پس از ایشانیم. تو (ای پیامبر) در مورد ولایت امیرالمؤمنین از دل و جان با ما عهد و میثاق بستی؛ از کسانی که توفیق مصافحه یافتند به دست، و از آن‌ها که امکان این کار نیافتند، از زبانشان بیعت گرفتی. پیمان نمودیم که دیگری را به جای این امر نگیریم و دل و جانمان به جانب دیگر روی ننماید. خدا را در این کار شاهد گرفتیم او به شهادت، کافی است و تو نیز (ای پیامبر) و هم چنین همه مطیعان فرمان حق از حاضر و غایب و فرشتگان و جنود خدا و همه بندگان او را همگی را گواه و شاهد این امر کردیم و خدا از هر شاهدی بزرگ تر است.»
53. فضایل و امتیازات علی (علیه‌السلام)
ای مردم فضایل و امتیازات علیبنابیطالب و قدر و منزلتش نزد خداوند که در کتاب خدا نازل شده، بیشتر از آن است که بتوانم در یک جلسه برایتان برشمرم؛ پس هر کس که از مناقب و فضایل او نزد شما مطلبی گوید، از او بپذیرید.
54. رستگاران چه کسانی هستند
ای مردم هر کس از خدا و پیامبر او و از علی (علیه‌السلام) و امامان و پیشوایانی که معرفی کردم، فرمان بَرَد، به رستگاری بزرگی نائل آمده است. ای مردم رستگاران، کسانی هستند که در بیعت با علی (علیه‌السلام) و پذیرش ولایت او و در ادای سلام بر وی به‌عنوان امیرالمؤمنین، مبادرت و سبقت جویند، اینان در بهشتِ نعمت‌ها متنعّم خواهند بود.
55. نخستین کسی که بیعت کرد
فرمان خدا و پیامبر خدا را شنیدیم و با دل و زبان و دست مطیع و فرمان‌برداریم. چون سخنان پیامبر، تمام شد، مردم بر گرد آن حضرت و امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) سخت ازدحام کردند و هرکس می‌خواست با ایشان، مصافحه و بیعت کند. گویند نخستین کسی که موفق به مصافحه و بیعت شد، ابوبکر بود و پس از وی عمر و سپس عثمان بیعت کردند و به دنبال ایشان باقی مهاجران و انصار و دیگر مردمان، اقدام به بیعت کردند تا آنگاه‌که وقت نماز مغرب رسید. پیامبر در آن شب، نماز مغرب و عشا را پیوسته و در یک زمان به‌جای آورد.
56. در این روز جبرائیل (علیه‌السلام)
در این روز جبرائیل (علیه‌السلام) و بقیه ملائک به امر خدای متعال جشن می‌گیرند و بر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) درود می‌فرستند و برای پیروان امیرالمؤمنین و ائمه (علیهم‌السلام) استغفار می‌کنند.
57. توبه حضرت آدم
در چنین روزی توبه حضرت آدم (علیه‌السلام) پذیرفته شده و «شیث» وصی او گردیده است و نیز در چنین روزی حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) از آتش نمرود نجات پیدا کرده و حضرت موسی برادرش‌هارون را به‌عنوان وزیر خودش انتخاب نموده و حضرت موسی (علیه‌السلام) یوشع‌بن‌نون را به‌عنوان وصی انتخاب کرده و حضرت عیسی (علیه‌السلام) هم شمعون الصفا را برای جانشینی خودش معرفی فرموده است.
58. اظهار سرور و تبرک
در این روز عزیز اظهار سرور و تبرک و تهنیت گفتن و جشن گرفتن و لباس نو پوشیدن، هدیه دادن، دیدار با مؤمنین، توسعه بر اهل‌وعیال و برادران دینی، اجرای عقد اخوت و برادری ... مورد سفارش اکید ائمه طاهرین و رسول گرامی اسلام (علیهم‌السلام) می‌باشد.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه