مهم‌ترین نیاز جوانان

راجع به نیاز‌های جوان‌ها زیاد صحبت می‌شود؛ من گفته‌ام، قبل از من هم گفته‌اند؛ اما می‌دانید ازنظر من مهم‌ترین نیاز جوانان چیست؟

نیاز عمدهٔ جوانان، هویت است؛ باید هویت و هدف خودش را بشناسد: باید بداند کیست و برای چه می‌خواهد تلاش و کار کند. دشمن می‌خواهد هویت جوان ایرانی را از او بگیرد؛ اهداف را از بین ببرد؛ افق‌‌ها را تیره کند؛ به او بگوید تو یک موجود حقیر و محدود هستی؛ پیش من بیا تا تو را زیر بال بگیرم. معلوم است؛ کشور ثروتمند ایران و منطقهٔ بسیار مهم و راهبردی ما و تأثیرات فراوانی که این ملت از همه سو می‌تواند بگذارد؛ همه از طریق تحقیر شخصیت جوان‌ها، در مشت دشمن می‌آید. امروز برنامهٔ دشمن نسبت به شما جوان‌ها این است؛ خیلی باید بیدار باشید.

کسانی این‌طور وانمود می‌کنند که نسلی که دارد روی کار می‌آید –که اصطلاحاً به آن (نسل سوم انقلاب) می‌گویند- پشت کرده به انقلاب و روی‌گردان از ارزش‌های دینی است؛ یا اگر هم نیست، به‌طور اجتناب‌ناپذیری این‌طور خواهد شد! بنده صددرصد حرف آن‌ها را رد می‌کنم. نه این‌که من عوامل فساد برانگیز فرهنگی را نمی‌بینم یا نمی‌شناسم یا از آن‌ها خبر ندارم؛ نخیر، بنده از ماهواره، اینترنت، رمان‌ها، فیلم‌ها، آهنگ‌‌ها و حرف‌های فاسد کاملاً خبر دارم و آن‌ها را دست‌کم نمی‌گیرم.

... اما معتقدم نسل کنونی امروز این‌قدر هم آسیب‌پذیر و شکننده نیست؛ این را بد فهمیده‌اند.

... امروز جوان ایرانی، آگاه، بامعرفت، بصیر، سیاسی و اهل تحلیل است؛ و از همه بالاتر باایمان است ... جوان که پرورش‌یافتهٔ دوران انقلاب است، از معرفت دینی برخوردار است، ایمانش هم ایمان عمیقی است؛ البته احتیاج دارد که تغذیهٔ معنوی و فکری دائمی شود. ابزار‌ها و فعالیت‌ها و کار‌های فرهنگی باید در اختیار جوان قرار بگیرد. روحانیون خوش‌فکر و دانشگاهیان مؤمن باید در مقابل ایمان جوانان احساس مسئولیت کنند. ⁽¹⁾

 

کسب دانش و تعمیق ایمان

شما جوانان در بهار زندگی خود به کسب دانش سرگرمید. اولاً این را مهم بشمارید و هرچه می‌توانید از آن برخوردار شوید. ثانیاً عمق بخشیدن به ایمان و دست یافتن به معرفت دینی و مجاهدت برای حفظ طهارت و صفای دل نیز در جوانی از همیشه میسرتر است. در این نیز، کوششی درخور، به کار برید. ⁽²⁾

جوانان عزیز! حضور در صحنهٔ پرشور دانش‌اندوزی که از زیباترین و مبارک‌ترین فصول دوران جوانی است هنگامی‌که با مجاهدت‌های اسلامی و تلاش در راه گسترش فهم و معرفت درست دینی و سیاسی همراه باشد، یکی از بزرگ‌ترین آمیزه-‌های معنوی برای نسل جوان کشور را پدید می‌آورد. ⁽³⁾

 

انس با کتاب

اینک فرصت بی‌نظیری از حکومت دین و دانش بر ایران پدید آمده است که باید از آن در جهت اعتلای فکر و فرهنگ این کشور بهره جست. امروز کتاب‌خوانی و علم‌آموزی نه تن‌ها یک وظیفهٔ ملی، که یک واجب دینی است. از همه بیشتر، جوانان و نوجوانان، باید احساس وظیفه کنند. اگرچه آنگاه که انس با کتاب رواج یابد، کتاب‌خوانی نه یک تکلیف، که یک کار شیرین و یک نیاز تعلل ناپذیر و یک وسیله برای آراستن شخصیت خویشتن تلقی خواهد شد، و نه تن‌ها جوانان که همهٔ نسل‌ها و قشر‌ها از سر دلخواه و شوق بدان رو خواهند آورد. ⁽⁴⁾

 

توصیه به جوانان

توصیهٔ من به شما جوانان عزیز –چه دختران و چه پسران- همین است. شما در صحنهٔ فعالیت‌‌های جوانانه، فعالیت علمی، فعالیت تحصیلی، فعالیت تحقیقی، فعالیت سیاسی، فعالیت‌‌های اجتماعی گوناگون، کار فرهنگی، مطبوعاتی، هنری، ورزشی و امثال این‌ها با همهٔ نشاط و با همهٔ قدرت حضور داشته باشید و طهارت، تقوا، ایمان، اخلاص و صفایتان را -که حقا و انصافاً در بین جوانان دنیا، شما از این جهات نمونه‌اید- حفظ کنید. اگر این تلاش مؤمنانه و مخلصانه و باصفا، در بین بخصوص جوانان ما و در بین بقیهٔ آحاد ملت هم –هرکدام به سهم خودشان- وجود داشته باشد استکبار در مبارزهٔ خود با ملت ایران قطعاً و یقیناً، نه یک‌بار، بلکه بار‌ها به‌زانو درخواهد آمد و شکست خواهد خورد. ⁽⁵⁾

 

جوانان و توطئهٔ دشمن

به جوان‌ها عرض می‌کنم: عزیزان من! دنبال تقلید نباشید؛ بر روی آن شیوه و راهی که ذهن و اراده و ایمان شما قوی می‌شود و اخلاق شما پاک و آراسته می‌گردد، فکر کنید؛ آنگاه شما عنصری خواهید بود مثل یک ستون؛ سقف مدنیت این کشور و تمدن حقیقی این ملت بر آن قرار می‌گیرد.

من به شما عرض می‌کنم، امروز دستگاه‌‌های تبلیغاتی فوق مدرن غربی -به‌خصوص آمریکایی و صهیونیستی- دارند برای ذهن‌ها و فعالیت‌ها و احساسات و ادارهٔ شما طرح عملیات تهیه می‌کنند؛ خیال نکنید آن‌‌ها غافل نشسته‌اند و این سی میلیون جوان را در کشور ما نمی‌بینند آن‌‌ها این سی میلیون جوان را می‌بینند، آن‌‌ها برای کار و هدف خودشان دارند برنامه‌ریزی می‌کنند؛ آن‌‌ها برای اخلاق و فکر و عقیده و ایمان جوان ما دارند برنامه‌ریزی می‌کنند.

خیلی از حرف‌هایی که گاهی در فضای مطبوعاتی یا فرهنگی کشورمان زده می‌شود، تفسیرش این است و با این دید، قابل‌تحلیل است. آن‌‌ها می‌خواهند نسلی که الگوی جوانان فداکار برجستهٔ دنیا شد، به یک نسل بی‌خاصیت تبدیل شود.

... آن‌‌ها می‌خواهند فرهنگ‌سازی و الگوسازی کنند؛ آن‌‌ها می‌خواهند جوان ایرانی و نسل نوی ایرانی، یک نسل تحقیرشدهٔ توسری‌خور باشد تا بتوانند روی او سوار شوند و به او دیکته و آن کاری را که می‌خواهند؛ انجام دهند. ⁽⁶⁾

 

انتخاب راه حقیقی

به نظر من خود شما جوان‌ها بزرگ‌ترین مسئولیت را دارید؛ مسئولیتی که می‌توانید آن را انجام دهید. عزیزان من! هر جوانی دوست می‌دارد کشوری که در آن زندگی می‌کند و خاکی را که از آن روییده، عزیز، سربلند، مقتدر و برخوردار از همهٔ زیبایی‌ها و نیکی‌‌ها باشد؛ دلش می‌خواهد جامعهٔ متمدنی داشته باشد؛ دلش می‌خواهد از پیشرفت‌‌های علمی و عملی برخوردار باشد؛ این آرزوی هر جوانی است.

برای این، دو راه در پیش است: یک راه‌حل واقعی، یک راه‌حل کاذب و بدلی.

راه واقعی چیست؟ این است که جوان ایرانی تصمیم بگیرد در زمین خود، بذر خود را بپاشد؛ از اندوخته و ثروت فرهنگی خود استفاده کند؛ ارادهٔ خودش را به کار بگیرد؛ برای شخصیت و استقلال خود ارزش قائل شود؛ جامعهٔ عاریت نخواهد و دنبال تقلید و عاریه گیری الگو‌های بیگانه نباشد.

... راه کاذب چیست؟ راه‌حل کاذب این است که یک ملت به تغییر ظاهری دل‌خوش کند و از حرکت عمیق رو برگرداند. یک‌وقت می‌بیند آدمی هست که نه معلوماتی دارد، نه سوادی دارد؛ نه تجربه‌ای نشان داده؛ نه اراده‌ای دارد؛ نه کاری از او برمی‌آید؛ لباس و آرایش و شکل خودش را شبیه فلان هنرپیشه یا فلان جوان غربی کرده است، این راه‌حل کاذب است. آیا شما با این کار متمدن شدید و تحول پیدا کردید؟! ⁽⁷⁾

 

انرژی، امید و ابتکار

من اساساً در بین این خصوصیات مهمی که جوانان دارند، سه خصوصیت را خیلی بارز می‌بینم، که اگر آن‌ها مشخص بشود و اگر آن‌ها به سمت درستی هدایت بشود، به نظر می‌آید که می‌شود به این سؤال شما (چگونه یک جوان می‌تواند مسیر زندگی را طی کرده و به اهدافش برسد؟) پاسخ داد. آن سه خصوصیت عبارت است از: 1- انرژی 2- امید 3- ابتکار

این‌‌ها سه خصوصیت برجسته در جوان است. ⁽⁸⁾

 

دستگیری جوانان در برابر شبهات

امروز جوان‌های ما احتیاج دارند به اینکه ازلحاظ فکری دستگیری بشوند؛ هم آن کسانی که در حال شبهه‌اند، هم آن کسانی که شبهه در آن‌ها کارگر شده است و از حیطهٔ این اعتقاد صحیح خارج شده‌اند، هم آن کسانی که جزو معتقدان و متعبدان‌اند؛ که در این‌ها باید فکر را عمق داد؛ آن‌‌ها را باید آورد و شبهه را از آن‌ها زدود، این‌هایی که هستند بایستی اعتقادشان را عمیق کرد؛ ثبات قدم در آن‌ها به وجود آورد و آن‌ها را مصونیت بخشید. ⁽⁹⁾

 

قدردانی از فرصت جوانان

همهٔ جوانان را به قدردانی از فرصت بی‌نظیر جوانی و حفظ پاک‌دامنی و عفت و تلاش و کار در این دوران بی‌نظیر و درخشان عمر آدمی توصیه می‌نمایم. ⁽¹⁰⁾

 

اقامهٔ امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر

جوانان در محیط خودشان، امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر کنند. چرا این واجب –امربه‌معروف و امر به کار خوب- در جامعهٔ اسلامی هنوز اقامه نشده است؟

نگویید به من چه؛ او هم نمی‌تواند بگوید به تو چه؛ اگر هم گفت، شما اعتنا نکنید.

بعضی‌‌ها خیال می‌کنند تا منکری دیده شد باید با مشت به سراغش بروند! نه، ما سلاحی داریم که از مشت کارگرتر است. آن چیست؟

زبان از مشت خیلی کارگرتر و نافذتر و مؤثرتر است، مشت کری نمی‌کند.

... حرف بزنید، بگویید، یک کلمه بیشتر هم نمی‌خواهد؛ لازم نیست یک سخنرانی بکنید. کسی که می‌بینید خلافی را مرتکب می‌شود –دروغ، تهمت، کینه‌توزی نسبت به برادر مؤمن، بی‌اعتنائی به محرمات دین، بی‌اعتنایی به مقدسات، اهانت پذیرفته‌‌های ایمانی مردم، پوشش نامناسب، حرکت زشت- یک کلمهٔ آسان بیشتر نمی‌خواهد؛ بگویید این کار شما خلاف است. لازم نیست که با خشم همراه باشد. شما بگویید، دیگران هم بگویند، گناه در جامعه خواهد خشکید. امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر را اقامه کنید؛ نگذارید در جوامع جوان –چه در مدرسه‌‌ها و چه در دانشگاه‌ها- کار به فساد بکشد این مراکز برای دشمن هدف است. ⁽¹¹⁾

 

تقویت ایمان با عمل

آیندهٔ این انقلاب، آیندهٔ این نظام و این کشور به برکت اسلام، یک آیندهٔ بسیار روشن و درخشانی است. کسانی که باید این آینه را شکل بدهند، عمدتاً شما جوان‌ها هستید. اولاً ایمان اسلامی را با عمل در خودتان تعمیق کنید، که این اساس کار است.
ایمان هم یک‌چیز کتابی و ذهنی نیست، در عمل، ایمان تقویت پیدا می‌کند. انسان، خدا را در میدان مجاهدت برای خدا بهتر می‌بیند. این مجاهدت هم‌سنگرهای مختلفی دارد، سنگر علم و سازندگی هم از آن جمله است.

با تقوا، با تضرع پیش خدای متعال، با انجام عبادات و با اجتناب از محرمات ایمان را تقویت کنید. ⁽¹²⁾

 

زدودن ایمان و تعهد از ذهن جوانان

امروز تلاش تبلیغی و گسترده‌ای از سوی دشمنان ایران و اسلام به کار می‌رود تا مایهٔ صلی استقلال و سربلندی و پیشرفت کشور را که همان ایمان و تعهد به اصول انقلاب است از ذهن و عمل جوانان بزدایند.

همه در جهان دانسته‌اند که شکست تاریخی جبههٔ استکبار در مقابل انقلاب اسلامی بیش از همه، از ایمان صادقانهٔ جوانان، نشئت گرفته است و دشمن با هزار زبان و هزار وسیله، به تهاجم بر این سنگر استوار دست زده است. ⁽¹³⁾

 

تحصیل، تهذیب و ورزش

اگر در یک جملهٔ کوتاه از من بپرسند که شما از جوانان چه می‌خواهید، خواهم گفت: تحصیل، تهذیب و ورزش. من فکر می‌کنم که جوانان باید این سه خصوصیت را دنبال کنند. تحصیل اعم از تحقیق و کار‌های علمی هم است. چون این نیرو در جوانان هست، بایستی در کار تحصیل خیلی تلاش کنند. هر کاری هم بخواهید بکنید، در دوران جوانی می‌شود کرد، یعنی در هر سه زمینه –هم زمینهٔ علمی، هم در زمینهٔ تهذیب نفس، هم در زمینهٔ ورزش –باید در دورهٔ جوانی کار کنید. البته همه می‌دانند که در دورهٔ پیری، ورزش این‌قدر تأثیری که در دورهٔ جوانی دارد، ندارد. اما غالباً تهذیب نفس را نمی‌دانند، خیال می‌کنند انسان باید بماند، پیر که شد، عبادت و تهذیب نفس کند. درحالی‌که آن‌وقت تهذیب نفس مشکل است، و گاهی محال است. در دورهٔ پیری، تهذیب نفس سخت است، اما در دورهٔ شما- در دورهٔ جوانی- تهذیب نفس خیلی آسان است. به‌هرحال جوانان این سه کار را باید جدی بگیرند. ⁽¹⁴⁾

 

اجتناب از تندخویی و خشونت

ازجمله چیزهایی که به‌خصوص در رابطه با جوانان، لازم است به آن‌ها گفته شد و آن‌ها به آن هدایت بشوند، سوق دادن جوانان به اندیشیدن، تعقل، اخلاق اسلامی، حلم، اجتناب از شتاب‌زدگی و عجله در امور، اجتناب از تندخویی و اعمال خشونت است. ⁽¹⁵⁾

 

بزرگ‌ترین سرمایه

گاهی با خود فکر می‌کنم جوان که در بهترین اوقات عمر خود به سر می‌برد، اگر بخواهد سرمایه‌ای را به دست بیاورد که موفقیت‌های دنیایی و آخرتی او را تضمین کند. دنبال چه چیزی باید باشد؟

سؤال مهمی است، اولاً موردنظر، موفقیت‌‌های دنیایی و اخروی است –جسم و جان، فکر و دلیل- ثانیاً این سؤال مخصوص به یک دسته از جوان‌ها نیست.

پاسخی هم که به ذهن من می‌رسد، باز مخصوص یک دسته از جوان‌ها نیست، یعنی این‌جور نیست که فرض کنیم این پاسخ، مخصوص جوان‌های کاملاً متدین و متعبد است. نه، حتی اگر جوانی را فرض کنیم که ازلحاظ تعبد و تدین، در رتبهٔ خیلی بالایی هم نباشد، باز این پاسخ دربارهٔ او صدق می‌کند. حتی اگر فرض کنیم جوانی را که در برخی عقاید خود مشکلی هم داشته باشد، باز این پاسخ دربارهٔ او صدق می‌کند.

جوابی که من به آن رسیده‌ام، این یک کلمه است: تقوا!

اگر جوان در دورهٔ جوانی سعی کند تقوا داشته باشد –با همان تعریفی که در فرهنگ دین و قرآنی از تقوا شده است- بزرگ‌ترین سرمایه را هم برای درس هم برای فعالیت‌های فرهنگی، هم برای عزت دنیوی، هم برای به دست آوردن دستاوردهای مادی، هم برای معنویت، اگر اهل معنویت است- به دست آورده است. ⁽¹⁶⁾

 

تکیه به جوانان مؤمن

جوانان، چون پرچم‌دار، بدنه و عقبهٔ نظام هستند، باید همیشه در صحنه باشند. تربیت شوند آموزش ببینند و مبارزه کنند.

علمی و عملی دانش بیندوزند به تخصص‌های مختلف دست پیدا کنند تا کشورمان بی‌نیاز شود، مستقل بماند، وابسته نباشد، خودکفا شود، جوانان آینده‌سازان این دیارند امیدوار و پرتلاش باید به آن‌ها اعتماد کرد، اعتقاد داشت و هدایت کرد. جوان مؤمن و معتقد و مخلص هیچ‌چیزی نمی‌خواهد جیز میدانی برای مجاهدت و مبارزه در راه خدا و سازندگی.

جوانان را باید در صحنه نگه داشت، روحیهٔ بسیجی‌شان باید حفظ شود. مسئلهٔ مهم در امر سازندگی و بازسازی کشور، سپردن کار‌ها به دست جوانان است.

اگر جوانان به سلاح علم و ایمان مجهز نشوند، نخواهند توانست بار سنگین ادارهٔ کشور را به دوش بگیرند. ⁽¹⁷⁾

 

توقع از جوانان

آنچه ما امروز از جوانان انتظار داریم؛ عیناً همان چیزی است که در روز اول انقلاب و قبل از انقلاب از جوانان انتظار داشتیم. ما از جوان می‌خواهیم که در عین پاکی و پارسایی و دین‌داری، بانشاط باشد، پرشور باشد، اهل ابتکار باشد، خلاق باشد، کار کند و از تنبلی بپرهیزند، تقوا را برای خودش شعار قار بدهد، واقعاً دنبال تقوا باشد. ⁽¹⁸⁾

منابع:

1- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری در میدان با جوانان 12/2/80.
2- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری روزنامه کیهان 26/6/78.
3- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری انقلاب اسلامی به دومین کنگر‌های جامعهٔ اسلامی دانشجویان 9/7/77.
4- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری انقلاب اسلامی به مناسبت آغاز هفته کتاب 4/10/72.
5- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با هزاران تن از دانشجویان و دانش آموزان 10/8/75.
6- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جوانان 12/2/80.
7- همان
8- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با دانش آموزان و دانشجویان و قهرمانان ورزشی 7/2/77.
9- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری در آغاز درس خارج فقه 20/6/ 79.
10- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری، حدیث ولایت ج 2، ص 240.
11- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری، حدیث ولایت ج 8، ص 199.
12- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با هزاران تن از دانشجویان و دانش‌آموزان 11/8/73.
13- برگزیده پیام مقام معظم رهبری به اجلاس انجمن‌‌های اسلامی‌10/5/77.
14- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با هزاران تن از دانشجویان، هنرمندان و نخبگان المپیاد‌ها 7/2/77.
15- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جمعی از مبلغان دینی 2/2/77.
16- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با تشکل‌های مختلف دانشجویی 24/10/77.
17- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری، حدیث ولایت ج 9، ص 175.
18- برگزیده بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جوانان 13/11/77.

منبع: سایت هیئت مذهبی حضرت علی اکبر