پرسش
قرآن عسل را عامل شفا می‌داند، آیا دانش بشری فواید علمی و پزشکی آن را تأیید می‌کند؟
پاسخ
عسل غذای لذیذی است که زنبورعسل تولید می‌کند. خداوند در قرآن بدان توجه دارد و می‌فرماید:
«فیه شفاءللناس؛ در عسل برای مردم شفا است» (نحل/ 69)
پیامبر اسلام هم فرمود: «لم یستشف المریض بمثل شربة العسل، مریض با (هیچ چیزی) مانند نوشیدن عسل شفا پیدا نمی‌کند». (بحارالانوار/ ج 66/ ص 292)
واژه «شفا» در قرآن درباره خوردنی‌ها به کار نرفته است، مگر عسل. نام یک سوره قرآن هم به نحل (زنبورعسل) اختصاص داده شده است. قرآن درباره وحی به زبور عسل می‌فرماید:
«پروردگار تو به زنبورعسل وحی (و الهام غریزی) نمود که از کوه‌ها و درختان و داربست‌هایی که (مردم) می‌سازند، خانه‌هایی برگزین و تمام ثمرات (و شیره ی گل‌ها) بخور (خوردن در اینجا مجاز است منظور نوشیدن خاص است) و راه‌هایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده است به راحتی بپیما.» و از شکم‌هایشان شرابی با رنگ‌های مختلف خارج می‌شود که در آن برای مردم شفا است به یقین در این امر نشانه روشنی است برای جمعیتی که می‌اندیشند».
فواید عسل
دانشمندان، فواید زیادی برای عسل برشمرده‌اند. به‌طور خلاصه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
مواد معدنی: پتاسیم، آهن، فسفر، ید، منیزیم، سرب، منگنز، آلومینیوم، مس، سولفور، کرومیوم، لیتیوم، نیکل، روی، تیتانیم، سدیم، مواد آلی، ضمغ، پولن، اسیدلاکتیک، اسیدفرمیک (ترکیب عسل با آن از فساد آن جلوگیری می‌کند و ضد رماتیسم است)، اسید مالیک، اسید تارتاریم، اسید اگزالیک، اسید سیتریک، رنگ‌ها، روغن‌های معطر، ازته.
مواد تخمیری: انورتاز، آمیلاز، کاتالاز که در هضم غذا مفید است.
عناصر دیگر: گلوکز، لولز، ساکارز، دکسترین، سولفات‌ها، انورتین، آب....
عسل دارای ویتامین‌های شش‌گانه (A، B، C، D، K، E) است به اعتقاد برخی ویتامین «PP» نیز دارد.
حدود هفتاد نوع مواد معدنی تخمیری و ویتامین در عسل هست، برای درمان یا پیشگیری امراض پوست (دمل، جوش، ترمیم ضایعات بافت و ...) گوارش، قلب، دندان، سرطان، تنفس، کبد، صفرا، چشم، گوش، بینی، زنان و برای تقویت رشد طفل و ... مؤثر است.
عسل از مهم‌ترین مواد قندی طبیعی است و تاکنون پانزده نوع قند در آن کشف شده است، مانند: فرکتوز 40 درصد، گلوکز 30 درصد نیشکر 40 درصد، یک کیلوگرم عسل 3250 کالری حرارت دارد. عسل پادزهر افیون‌خوردگی و نیش حشرات است.
عسل آب پز در ریزش بول تأثیر بسزایی دارد.
عسل بیماری‌های اعصاب، بی‌خوابی، درد پهلو، سیاتیک، دیفتری، کم‌خونی، کبد، استخوان، ریه، کمی و زیادی فشارخون را علاج می‌کند، فواید زیادی برای درمان «یرقان» دارد و در رشد و نیروسازی مؤثر است.
خوردن عسل در حال ناشتا برای زخم معده و اثنی عشر و کاهش‌ترش کردن معده مفید است. در تنظیم قند خون مؤثر است. مجاری ادرار را ضدعفونی می‌کند و در پیشگیری از زکام مفید است.
دانشمندان در مصر عسل چند هزارساله یافتند که فاسد نشده بود، چون عسل اسید فرمیک دارد.
عسل دارای عوامل قوی ضد میکروب است و میکروب‌هایی که عامل بیماری انسان هستند، قادر به ادامه حیات در عسل نیستند. ازجمله وجود آب‌اکسیژنه در عسل، موجب از بین رفت میکروب می‌شود و هیچ قارچی نمی‌تواند در آن رشد کند. برای رشد کودکان، درآمدن دندان، جلوگیری از اسهال و سوءتغذیه و ... مفید است.
تحقیقات نشان داده است که زنبورداران کمتر دچار سرطان می‌شوند. عسل برای زخم معده و التهاب معده مفید است و در تنظیم اسیدهای معده نقش مؤثری دارد.
عسل برای درمان بیماری‌های چشم، مانند: التهاب پلک، التهاب قرنیه (سل چشم، سیفلیس، تراخم) زخم قرنیه و سوزش چشم مؤثر است.
نکته
مردم در طول تاریخ از عسل به‌عنوان ماده غذایی استفاده می‌کردند و فواید آن را می‌شناختند، حتی در طب جالینوسی و بقراطی یونان فواید آن آمده است. برای همین بیان قرآن در مورد شفا بودن عسل، یک شگفتی علمی؛ است نه اعجاز علمی.
یادآوری
عسل زمینه‌ساز آثار فوق است؛ نه علت تامه، یعنی ممکن است به خاطر وجود موانعی اثر نکند، یا برای بیماری خاصی اثر منفی داشته باشد. درنتیجه شفابخش عسل اکثری است؛ نه در همه موارد.
منبع: شگفتی‌های پزشکی در قرآن، حسن‌رضا رضایی