1. مقام بزرگ: مهاجران راه خدا از یک مقام بسیار بزرگ و بلندی در نزد پروردگار بهرهمند میشوند که جا دارد به آن افتخار کنند و ازاینجهت بر خود ببالند.
2. کامیابی: مهاجران در عالم دیگر از نتایج اعمال شایسته خود در حدّ اعلی کامیاباند و به خواستههای مادی و معنوی خود دست پیدا میکنند.
3. مژده رحمت: خداوند به مهاجرین فی سبیل الله مژده رحمت میدهد و آنان را زیر بالوپر رحمت خود میپوشاند و با این بشارت آنان را مسرور و دلشاد میسازد.
4. بشارت رضوان: و نیز خداوند رضایت و خشنودی خود را به مهاجرین اعلان میکند و مژده میدهد که از آنان راضی و خشنود است، بدیهی است که این مژده چه اندازه برای آنان سرور و خوشحالی میآورد.
5. بشارت جنّت نعیم: به مهاجرین بشارت داده میشود که هماکنون شمایان وارد بهشتی میشوید که سرشار از انواع نعمتهای بیپایان الهی است.
6. جاودانگی: مهاجران این ناراحتی و نگرانی را ندارند که مبادا روزی از بهشت آنان را بیرون کنند و عذرشان را بخواهند بلکه آنان جاویدان و الیالابد در آن ماندگارند و از بهشتی که خداوند به آنان بخشیده بیرون نخواهند شد.
7. پاداش: خداوند، به مهاجران اجر و پاداش بزرگ خواهد داد، حال این پاداش بزرگ علاوه بر این نعمتها چه باشد خداوند خود بهتر میداند و شاید بیانش در دنیا امکان نداشته باشد.
8. رضایت طرفینی: جالب است که در اینجا این مطلب نیز خاطرنشان شده است که نهتنها خدا از مهاجران راضی و خشنود است، بلکه مهاجران نیز از خدا راضی و خشنودند، و البته باید هم خشنود باشند، خداوند کریم درهای فضل و کرم خود را به روی آنان گشوده و از هر طرف آنان را مورد لطف و عنایت خود قرار داده و همه گونه اسباب عیش و لذت برایشان فراهم ساخته واقعاً که جا دارد از خداوند مهربان خود راضی و خشنود باشند.
9. جریان نهرهای بهشتی: در بسیاری از آیات، خداوند در تعریف بهشت میفرماید: از زیر درختان آن نهرها جاری است چنانکه بهشت مهاجران را نیز با این عبارت توصیف میکند:
باغ هرقدر هم پر میوه، پرنعمت بزرگ و... باشد ولی از نعمت آب محروم باشد طبیعی است که ارزش واقعی خود را از دست میدهد لکن باغی که از هر طرف آن آب روان در حرکت باشد، درختان و گل و گیاه آن را کاملاً مشروب کند، صفای دیگری دارد و از ارزش والایی برخوردار است.
10. رزق حسن: رزق حسن چیست؟ بعضی از مفسرین گفتهاند: «رزق حسن» اشاره به نعمتهایی است که وقتی چشم انسان به آن میافتد، چنان مجذوب میشود که نمیتواند دیده از آن برگیرد و به غیر آن نگاه کند و تنها خداوند قدرت دارد که چنین روزی را به کسی بدهد.
11. جایگاه رضایتبخش: خداوند برای مهاجران مکان و جایگاهی را در نظر گرفته است که قطعاً موجب خشنودی و خوشحالی آنان میشود و رضایت خاطرشان را فراهم میسازد.
12. مقام نیکوی دنیوی: هر چه از نعمتهای مهاجران تا حال شمردیم، مربوط به عالم آخرت بود، البته در دنیا نیز مهاجران نتایج و ثمرات هجرت را خواهند دید، بدیهی است کسی که خود را از زیر فشار ظلم و ستم و ذلت و بدبختی و خواری نجات دهد مسلماً به مقام خوب و بلندی خواهد رسید و به آرزوها و آرمانهای خود دست پیدا خواهد کرد.
در سوره نساء آیه 100 به این مطلب اشاره کرده میفرماید: کسانی که در راه خدا هجرت کنند، در این دنیای پهناور خدا، نقاط فراوان امن و وسیعی پیدا میکنند (که میتوانند در آنجا بینی مخالفان را به خاک بمالند)
ویژگیهای مهاجران
1- هجرت برای خدا: نخستین ویژگی مهاجران همان است که به خاطر خدا از وطن مألوف و مسکن مأنوس خود دست برمیدارند و خانه و کاشانه خود را در راه رضای حق ترک میکنند تا بتوانند در جای دیگر وظیفه عبادت و بندگی خود را انجام دهند و به هدفهای مادی و معنوی خود دست یابند.
2- جهاد: جهاد و تلاش در راه هدف برای هر موجود زندهای لازم و ضروری است، زیرا دنیا محل چالش و کوشش است که بدون سعی و کوشش کسی به مقصد و هدف خویش نخواهد رسید، به بیان قرآن مجید (برای انسان جز چالش خویش عایدی نیست).
3- سبقت در ایمان: مهاجرین اولین کسانی بودند که ایمان آورده بودند و از فرامین و دستور پیامبر بزرگ اسلام متابعت و پیروی میکردند و اینان بودند که بعد از هجرت رسول خدا از مکه به مدینه، آنان از تمام دارایی و ثروت، خویشاوندان و وطن اصلی خود دست کشیدند و در مدینه به پیغمبر پیوستند.
4- شکیبایی: صبر و شکیبایی در هر کاری لازم و واجب میباشد بدیهی است مهاجرت مشکلاتی را به دنبال دارد که فقط افراد شکیبا و صابر میتوانند آنها را تحمل کنند.
5- توکل: وقتی انسان از تمام وابستگیهای خود دست برمیدارد باید توکلش فقط به خدا باشد، زیرا که به خاطر او این کار را انجام داده و برای جلب رضایت او، خود را جلای وطن کرده است.
منبع: بهشتیان و دوزخیان در آینهٔ قرآن، سید آصف هاشمی